การควบคุมงบประมาณแผ่นดิน ของประเทศไทยในทางกฎหมาย

Abstract

ในแต่ละครอบครัว การเงินและความสุขความเจริญกับประโยชน์จากการเงินที่จะเกิดขึ้นแก่พ่อบ้าน แม่บ้าน ลูกบ้านทั่วถึงกันนั้น สำคัญอยู่ที่วิธีการหาเงินและจ่ายเงินเป็นไปอย่างมีประสิทธิภาพ ไม่รั่วไหล การเงินของรัฐบาลหรือที่เรียกว่า การคลังและการงบประมาณเพื่อให้เกิดประโยชน์แก่ประเทศอย่างแท้จริงแล้ว ก็ต้องอาศัยหลักการเช่นเดียวกัน ประเทศไทยในปัจจุบันจะเห็นได้ว่า อัตราส่วนของรายจ่ายของรัฐต่อรายได้ประชาชาติสูงขึ้นทุกปีเป็นลำดับ ดังนั้นการรับและการใช้จ่ายเงินจึงจำเป็นจะต้องให้มีประสิทธิภาพมากที่สุด มาตรการที่ใช้ในการควบคุมการรับและการใช้จ่ายเงินให้มีประสิทธิภาพนั้นได้แก่ กฎหมายและระเบียบต่าง ๆ ที่ตราขึ้นโดยฝ่ายนิติบัญญัติและฝ่ายรัฐบาล แต่อย่างไรก็ดี แม้จะมีกฎหมายและระเบียบต่าง ๆ เป็นมาตรการในการควบคุมการรับและการใช้จ่ายเงินแล้วก็ตาม แต่ปรากฏว่าการรับจ่ายเงินยังขาดวิธีการควบคุมที่ดีและเหมาะสม ทั้งนี้จะเห็นได้ว่า แผนพัฒนาเศรษฐกิจแห่งชาติ ฉบับที่ 1 (พ.ศ. 2504 – พ.ศ. 2509) และแผนพัฒนาเศรษฐกิจแห่งชาติ ฉบับที่ 2 (พ.ศ. 2510 – พ.ศ. 2514) ซึ่งรัฐบาลได้จัดทำขึ้นนั้น ผลการดำเนินงานตามแผนพัฒนาเศรษฐกิจทั้ง ๒ ฉบับ โดยเฉพาะแผนพัฒนาเศรษฐกิจแห่งชาติ ฉบับที่ 2 ต่ำกว่าเป้าหมายที่กำหนดไว้มาก จริงอยู่มาตรการการควบคุมการรับจ่ายเงินจะเป็นเหตุหนึ่งในหลายสาเหตุที่ทำให้แผนพัฒนาประเทศไม่บรรลุเป้าหมาย แต่ก็น่าจะได้ศึกษาถึงวิธีการงบประมาณในส่วนที่เกี่ยวกับการควบคุมงบประมาณในทางกฎหมาย โดยการศึกษาข้อมูลของกฎหมายและระเบียบดังกล่าวที่เป็นสาเหตุหนึ่งซึ่งทำให้แผนพัฒนาประเทศไม่บรรลุเป้าหมาย วิธีการงบประมาณที่ใช้ในประเทศไทยปัจจุบันนี้ได้แก่ พระราชบัญญัติวิธีการงบประมาณ พ.ศ. 2502 และที่แก้ไขเพิ่มเติม (ฉบับที่ 2) พ.ศ. 2503 (ฉบับที่ 3) พ.ศ. 2511 และแก้ไขเพิ่มเติมโดยประกาศของคณะปฏิวัติ ฉบับที่ 203 พ.ศ. 2515 นั้น เป็นวิธีการงบประมาณซึ่งประกอบด้วยการกระทำ 3 ขั้น คือ ขั้นการจัดเตรียมงบประมาณ (budget preparation) ขั้นการอนุมัติงบประมาณ (budget adoption) และขั้นการบริหารงบประมาณ (budget execution) ในการกระทำแต่ละขั้น มีการควบคุมการดำเนินงานโดยฝ่ายบริหารและฝ่ายนิติบัญญัติ การควบคุมการดำเนินงานโดยฝ่ายบริหารและฝ่ายนิติบัญญัติในแต่ละขั้นนั้นมีข้อบกพร่องอันควรจะได้รับการแก้ไข ปรับปรุง เพื่อให้การควบคุมงบประมาณแผ่นดินในทางกฎหมายมีประสิทธิภาพ อันจะทำให้เป็นผลดีแก่การพัฒนาเศรษฐกิจและสังคมแห่งชาติต่อไป