การเปลี่ยนแปลงของสิ่งปกคลุมพื้นที่เมืองที่มีผลต่อลักษณะอุทกวิทยาเมือง : กรณีศึกษาย่านบางลำพู

Abstract

การออกแบบทางภูมิสถาปัตยกรรมนั้น มีความเกี่ยวข้องกับการเปลี่ยนแปลงของสิ่งปกคลุมพื้นดินซึ่งจัดเป็นองค์ประกอบหนึ่งของภูมิทัศน์ การเปลี่ยนแปลงดังกล่าวส่งผลต่อการระบายน้ำซึ่งเกิดขึ้นในเกือบทุกชุมชนของเมือง น้ำฝนมักจะระบายไม่ทันจนในบางครั้งเกิดการขังบริเวณพื้นผิวและท่วมในที่สุด เหตุการณ์ดังกล่าวได้กลายเป็นปัญหาหนึ่งของเมือง นอกจากนี้การเปลี่ยนแปลงของสิ่งปกคลุมพื้นดิน ยังส่งผลให้เกิดการเปลี่ยนแปลงรูปแบบการระบายน้ำ ซึ่งลักษณะการเปลี่ยนแปลงและผลของการเปลี่ยนแปลงข้างต้นเป็นลักษณะที่สำคัญของระบบอุทกวิทยาเมือง จึงมีความจำเป็นที่ภูมิสถาปนิกจะต้องเข้าใจถึงลักษณะการเปลี่ยนแปลงดังกล่าว เพื่อที่จะสามารถคาดการณ์ถึงผลจะที่เกิดขึ้นได้จากการเปลี่ยนแปลงเพื่อที่จะหาทางป้องกันและสามารถนำมาใช้ในการออกแบบได้อย่างเหมาะสม วิธีการศึกษาทำโดยการศึกษาเปรียบเทียบทางแผนที่ในอดีต (พ.ศ. 2431 โดยกรมแผนที่ทหาร) และแผนที่ปี พ.ศ. 2546 (โดย BMA.) เพื่อทำความเข้าใจลักษณะการเปลี่ยนแปลงของสิ่งปกคลุมพื้นดินและรูปแบบการระบายน้ำ ซึ่งสิ่งที่พบจากการศึกษาในกรณีบางลำพูคือการเปลี่ยนแปลงของสิ่งปกคลุมพื้นดิน มีผลทำให้ปริมาณน้ำไหลบนผิวพื้นเพิ่มขึ้น อัตราการไหลของน้ำบนผิวพื้นเร็วขึ้น พื้นที่กักเก็บน้ำลดปริมาณลงเป็นจำนวนมาก ความเข้าใจดังกล่าวจะช่วยให้คาดการณ์ได้ว่าผลของการเปลี่ยนแปลงจะก่อให้เกิดปัญหาการเอ่อท่วมของน้ำได้ การลดผลที่เกิดขึ้นจากการเปลี่ยนแปลงโดยวิธีการทางภูมิสถาปัตยกรรมสามารถทำได้โดยการหน่วงเหนี่ยวน้ำในรูปแบบต่างๆ ซึ่งสามารถทำการออกแบบให้เป็นส่วนหนึ่งของงานออกแบบเพื่อการใช้งานประเภทต่างๆได้ และยังสามารถทำหน้าที่ควบคุมปริมาณน้ำและหน่วงน้ำได้เพื่อเป็นการลดระดับอัตราการไหลสูงสุดของน้ำในเมือง