การสร้างแบบจำลองทางคณิตศาสตร์ของการเคลื่อนย้ายประชากรสำหรับการศึกษาทางระบาดวิทยา

Abstract

แบบจำลองพื้นฐานในการวิเคราะห์การแพร่ระบาดของโรค SIR เป็นการทำนายการแพร่ระบาดโดยไม่คำนึงถึงข้อมูลทางด้านประชากรศาสตร์ เช่น การเกิด การตาย และการย้ายถิ่น ซึ่งในความเป็นจริงประชากรมีการเดินทางอยู่ตลอดเวลา ผู้เป็นพาหะของโรคสามารถแพร่เชื้อจากพื้นที่หนึ่งไปยังอีกพื้นที่หนึ่งได้ งานวิจัยนี้มีจุดมุ่งหมายในการสร้างแบบจำลองการเคลื่อนย้ายประชากรเพื่อทำนายการแพร่ระบาดของโรคในประเทศไทยทั้งในระยะสั้นและระยะยาวโดยการนำข้อมูลการย้ายเข้า ย้ายออก อัตราการเกิด อัตราการตายของประชากรไทย รวมไปถึงการแพร่ระบาดเมื่อเพิ่มปัจจัยของวันหยุดเทศกาลมาพิจารณาในแบบจำลอง ผลจากการทดสอบการคำนวณการแพร่ระบาดของโรคไข้หวัดใหญ่สายพันธ์ใหม่ชนิดเอในปี พ.ศ. 2552 จากแบบจำลองโดยเทียบกับข้อมูลผู้ป่วยจริงในระยะเวลาหนึ่งปีทั้งในรายภาคและรายจังหวัด พบว่าสัปดาห์ที่เริ่มมีการแพร่ระบาดมีความคลาดเคลื่อนกับข้อมูลจริงประมาณสองสัปดาห์ และสัปดาห์ที่มีผู้ป่วยสูงสุดคลาดเคลื่อนจากข้อมูลจริงประมาณสองสัปดาห์ ในขณะที่การคำนวณจำนวนผู้ป่วยสูงสุดโดยแบบจำลองยังมีความคลาดเคลื่อนสูง แบบจำลองที่ได้รับการปรับปรุงและนำมาประยุกต์ใช้ในงานวิจัยนี้ เป็นการศึกษาเบื้องต้นถึงผลกระทบของการเคลื่อนย้ายประชากรต่อการระบาดของโรค หากจะนำไปใช้ในการทำนายการระบาดของโรคใดโรคหนึ่งจึงควรมีการพัฒนาในระดับต่อไป