ซาตานในวรรณกรรมตะวันตกและมารในวรรณกรรมไทย

Abstract

วิทยานิพนธ์ฉบับนี้มีวัตถุประสงค์เพื่อศึกษาความเป็นมาของซาตานและมารในฐานะที่เป็นตัวละครในวรรณกรรม และแสดงให้เห็นบทบาทของซาตานและมารในวรรณกรรมโดยศึกษาจากวรรณกรรมตะวันตกและไทย 9 เรื่อง ได้แก่ บทกวีเรื่องเดอะ ดีไวน์ คอมเมดี กวีนิพนธ์เรื่อง พาราไดซ์ ลอสต์ บทละครเรื่องเฟาสต์ นวนิยายเรื่องเดอะ ซอโรส์ ออฟ ซาตาน นวนิยายเรื่อง เดอะ เดวิลส์ แอดโวเคต หนังสือไตรภูมิพระร่วง หนังสือพระปฐมสมโพธิกถา นวนิยายเรื่อง เงา และนวนิยายเรื่อง ก่อนอุษาสาง รวมทั้งแสดงให้เห็นพัฒนาการของการนำซาตานและมารมาใช้เป็นตัวละคร จากการศึกษาพบว่าเรื่องราวของซาตานและมารมีพื้นฐานมาจากเรื่องเล่าและตำนานของศาสนาที่ต้องการจะอธิบายเรื่องของความชั่วร้าย ดังนั้นเมื่อซาตานและมารกลายมาเป็นตัวละครในวรรณกรรม บทบาทที่ได้รับจึงเป็นตัวแทนของฝ่ายอธรรมเสมอ ซึ่งเป็นที่น่าสังเกตว่าแม้ซาตานและมารจะเป็นตัวละครที่ต่างชาติต่างภาษากันแต่บทบาทของซาตานและมารก็มีความคล้ายคลึงกันในฐานะผู้ท้าทายพระเจ้าและผู้ทดสอบมนุษย์ ผลการศึกษาวิจัยวรรณกรรมทั้ง 9 เรื่องพบว่า ซาตานและมารเป็นตัวละครที่มีภาพลักษณ์ของความชั่วร้ายเฉพาะตัว ในขณะเดียวกันลักษณะเฉพาะตัวนั้นก็สามารถปรับเปลี่ยนและนำไปประยุกต์ใช้ได้กับวรรณกรรมต่างชาติต่างภาษาและต่างยุคสมัย ซาตานในวรรณกรรมตะวันตกยังมีอิทธิพลต่อการสร้างตัวละครมารในนวนิยายไทยอีกด้วย การที่ซาตานและมารมีบทบาทเป็นตัวแทนของความชั่วร้ายอย่างชัดเจนทำให้ซาตานและมารถูกนำไปใช้เป็นตัวละครสำคัญในการพิสูจน์ แก่นเรื่องในวรรณกรรมที่นำเสนอเรื่องราวและมุมมองที่เกี่ยวข้องกับความชั่วร้ายอยู่เสมอ