การสำรวจความต้องการของผู้ใช้ห้องสมุดในคณะเภสัชศาสตร์ในประเทศไทย

Abstract

วัตถุประสงค์ในการวิจัยครั้งนี้ก็เพื่อทราบความต้องการในการใช้บริการห้องสมุดของอาจารย์ และนิสิตนักศึกษาคณะเภสัชศาสตร์ จุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย มหาวิทยาลัยมหิดล และมหาวิทยาลัยเชียงใหม่ ทั้งนี้เพื่อเป็นแนวทางในการปรับปรุงบริการห้องสมุดคณะเภสัชศาสตร์ทั้ง 3 แห่งให้สามารถสนองความต้องการของผู้ใช้มากยิ่งขึ้น และส่งเสริมให้เกิดความร่วมมือกันระหว่างห้องสมุดในด้านบริการที่ให้แก่ผู้ใช้ ในการดำเนินการวิจัย ผู้วิจัยได้ส่งแบบสอบถามซึ่งได้สร้างขึ้น จำนวน 2 ชุด ไปยังอาจารย์ และนิสิตนักศึกษาทั้งระดับปริญญาตรี และระดับปริญญาโท ปีการศึกษา 2522-2523 ด้วยการสุ่มตัวอย่าง รวม 324 คน ได้รับแบบสอบถามกลับคืน 316 ชุด คิดเป็นร้อยละ 97.53 ผลการวิจัยสรุปได้ว่า ทั้งอาจารย์และนิสิตนักศึกษาคณะเภสัชศาสตร์เห็นว่าห้องสมุดมีความสำคัญต่อการเรียนการสอนมาก และต่างเข้าใช้ห้องสมุดมากกว่าสัปดาห์ละครั้งเป็นส่วนใหญ่ โดยนิสิตนักศึกษาทั้ง 2 ระดับเข้าใช้ห้องสมุดในชั่วโมงที่ว่างจากการเรียน วัตถุประสงค์ที่สำคัญในการใช้ห้องสมุดของอาจารย์ก็เพื่อค้นคว้าประกอบการสอน รองลงมาได้แก่การใช้ห้องสมุดเพื่อค้นคว้าประกอบการวิจัย ส่วนนิสิตนักศึกษาทั้งระดับปริญญาตรี และระดับปริญญาโทเข้าใช้ห้องสมุดเพื่อค้นคว้าประกอบการเรียนตามหลักสูตรมากที่สุด รองลงมาได้แก่การยืมหนังสือ วารสารและสิ่งพิมพ์ต่าง ๆ ในด้านการเรียนรู้วิธีใช้ห้องสมุดนั้น อาจารย์ส่วนใหญ่ใช้วิธีสอบถามจากบรรณารักษ์หรือเจ้าหน้าที่ห้องสมุด นิสิตนักศึกษาระดับปริญญาตรีใช้วิธีศึกษาด้วยตนเองมากที่สุด ส่วนนิสิตนักศึกษาระดับปริญญาโท ผู้ที่ใช้วิธีสอบถามจากบรรณารักษ์หรือเจ้าหน้าที่ห้องสมุดกับผู้ที่ใช้วิธีศึกษาด้วยตนเองมีจำนวนเท่ากัน บริการห้องสมุดที่อาจารย์และนิสิตนักศึกษาเคยใช้มากที่สุดคือบริการให้ยืมหนังสือ วารสาร และสิ่งพิมพ์ต่าง ๆ รองลงมาได้แก่บริการถ่ายเอกสาร สำหรับความพอใจที่อาจารย์และนิสิตนักศึกษาคณะเภสัชศาสตร์มีต่อบริการห้องสมุดนั้นส่วนใหญ่อยู่ในระดับปานกลาง ในด้านความต้องการของผู้ใช้ห้องสมุดพบว่า สิ่งที่อาจารย์และนิสิตนักศึกษาคณะ เภสัชศาสตรมีความต้องการตรงกันคือ ต้องการให้เพิ่มจำนวนสิ่งพิมพ์ในสาขาวิชาชีพทั้งหนังสือตำรา หนังสืออ้างอิง และวารสาร ความต้องการอันดับรองลงมาคือการเพิ่มจำนวนสิ่งพิมพ์ที่ใช้อ่านเพื่อความรู้ทั่วไป การจัดให้มีที่นั่งเฉพาะบุคคลสำหรับการค้นคว้า การจัดทำบรรณานุกรมเฉพาะเรื่อง การขยายเวลาทำการของห้องสมุด การจัดกิจกรรมพิเศษเป็นครั้งคราว เป็นต้น นอกจากนี้จากการพิจารณาถึงความต้องการของผู้ใช้ในแต่ละมหาวิทยาลัย ผู้ใช้บริการห้องสมุดของคณะเภสัชศาสตร์ จุฬาลงกรณ์หมาวิทยาลัยต้องการให้ห้องสมุดจัดบริการขอถ่ายสำเนาบทความวารสารจากต่างประเทศ จัดทำดรรชนีบทความวารสารภาษาไทยในหัวข้อที่น่าสนใจ และจัดให้มีอุปกรณ์โสตทัศนวัสดุไว้ให้ยืม ผู้ใช้บริการห้องสมุดของคณะเภสัชศาสตร์ มหาวิทยาลัยมหิดลต้องการให้ห้องสมุดจัดทำดรรชนีบทความวารสารภาษาไทยในหัวข้อที่น่าสนใจ และผู้ใช้บริการห้องสมุดของคณะเภสัชศาสตร์ มหาวิทยาลัยเชียงใหม่ นอกจากต้องการให้จัดบริการขอถ่ายสำเนาบทความวารสารจากต่างประเทศแล้วยังต้องการให้ห้องสมุด เปิดทำการในวันเสาร์ และวันอาทิตย์ด้วย ความคิดเห็นของอาจารย์และนิสิตนักศึกษาคณะเภสัชศาสตร์ที่มีต่อระเบียบและกฎเกณฑ์ของห้องสมุดนับว่าแตกต่างกัน โดยอาจารย์เห็นว่ามีความหมาะสมดีแล้ว แต่นิสิตนักศึกษาเห็นว่าควรปรับปรุงในเรื่องเวลาทำการ จำนวนเล่มที่ให้ยืมออก และระยะเวลาในการให้ยืม ในด้านหนังสือ วารสารและสิ่งพิมพ์ต่าง ๆของห้องสมุด ทั้งอาจารย์และนิสิตนักศึกษาเห็นว่าควรได้รับการปรับปรุงทั้งในด้านความทันสมัย ลำจำนวนเล่ม ในด้านบุคลากร อาคารสถานที่ และครุภัณฑ์ก็ควรจะได้เพิ่มจำนวนบุคลากร ขยายเนื้อที่ห้องสมุด และเพิ่มที่นั่งอ่าน ส่วนในด้านบริการต่าง ๆที่ห้องสมุดได้จัดทำอยู่แล้วควรประชาสัมพันธ์ให้ผู้ใช้ห้องสมุดทราบมากขึ้นกว่าที่เป็นอยู่ ข้อเสนอแนะของผู้วิจัยต่อผู้บริหารคณะเภสัชศาสตร์คือ ควรหาทางเพิ่มงบประมาณในการจัดซื้อหนังสือ วารสาร และสิ่งพิมพ์ ขยายเนื้อที่ห้องสมุด เพิ่มจำนวนบุคลากรให้พอเพียง หากเพิ่มจำนวนบุคลากรไม่ได้ก็ควรตั้งงบประมาณจ้างนิสิตนักศึกษาช่วยงานห้องสมุด ควรจัดอำนวยความสะดวกในเรื่องยานพาหนะเพื่อใช้ในการยืมระหว่างห้องสมุด ควรกำหนดให้มีการสอบวิชาการใช้ห้องสมุดและการค้นข้อสนเทศแก่นิสิตนักศึกษาทั้งระดับปริญญาตรี และระดับปริญญาโท ควรให้บรรณารักษ์มีส่วนร่วมในโครงการการศึกษาของคณะ ส่งเสริมให้บรรณารักษ์ได้ศึกษาต่อ หรือฝึกอบรมทั้งในประเทศหรือต่างประเทศ และควรหาทางให้เภสัชกรรมสมาคมฯ ได้เข้ามามีบทบาทในการพัฒนาห้องสมุดคณะเภสัชศาสตร์ด้วย ข้อเสนอแนะของผู้วิจัยต่อผู้บริหารห้องสมุดคณะเภสัชศาสตร์ ตือ ควรจัดหาสิ่งพิมพ์อื่น ๆ ที่เป็นประโยชน์ต่อการวิจัยมาไว้ในห้งอสมุดให้มากขึ้น ติดต่อบริษัทยาเพื่อขอรับข้อสนเทศทางยาใหม่ ๆ มาไว้ให้บริการแก่ผู้ใช้ ปรับปรุงการแจ้งข่าวสารของห้องสมุด ติดตามข่าวคราวเกี่ยวกับบริการค้นข้อสนเทศใหม่ ๆ และควรได้มีการร่วมมือกันระหว่างห้องสมุดให้มากขึ้น ควรสนองนโยบายของมหาวิทยาลัยในด้านการทำนุบำรุงศิลปวัฒนธรรม และในด้านการให้บริการชุมชนด้วยการทำให้ห้องสมุดเป็นแหล่งรวบรวมตำรายาไทย และให้บุคลภายนอกเช่น ศิษย์เก่า และบุคลากรในวงการสาธารณสุขอื่น ๆ ได้มาใช้บริการของห้องสมุดมากยิ่งขึ้น ข้อเสนอแนะของผู้วิจัยต่อสถาบันที่สอนวิชาบรรณารักษศาสตร์ คือ ควรให้มีวิชาเลือก สำหรับนิสิตนักศึกษาที่ต้องการทำงานในห้องสมุดเฉพาะสาขาต่าง ๆ เช่นสาขาวิทยาศาสตร์สุขภาพ สาขาวิทยาศาสตร์ประยุกต์ ซึ่งมีรายวิชาที่เน้นในเรื่องวรรณกรรมที่สำคัญในสาขาวิชาย่อย เช่น สาขาเภสัชศาสตร์ สัตวแพทยศาสตร์ และวิศวกรรมศาสตร์ เป็นต้น โดยมีบุคลากรในวิชาชีพนั้น ๆ ร่วมทำการสอนด้วย