การจัดการนิเทศการศึกษาภายในโรงเรียนประถมศึกษา สังกัดสำนักงานการประถมศึกษาจังหวัด :bการศึกษาเฉพาะกรณีจังหวัดกาญจนบุรี

Abstract

วัตถุประสงค์ของการวิจัย เพื่อศึกษาสภาพการจัดการนิเทศการศึกษาภายในโรงเรียนประถมศึกษา สังกัดสำนักงานการประถมศึกษาจังหวัดกาญจนบุรี วิธีดำเนินการวิจัย ตอนที่ 1 การสำรวจสภาพการจัดการนิเทศการศึกษาภายในโรงเรียนจากประชากรที่ใช้ในการวิจัยทั้งหมด ซึ่งเป็นผู้บริหารโรงเรียนจำนวน 435 คน เครื่องมือที่ใช้ในการวิจัย คือแบบสอบถามที่มีลักษณะเป็นแบบตรวจสอบรายการ (check-list) และ แบบปลายเปิด (open-ended) การเก็บรวบรวมข้อมูล ผู้วิจัยส่งแบบสอบถามย่านหน่วยงานต้นสังกัด เพื่อให้จัดส่งแบบสอบถามไปยังโรงเรียนและรับคืนให้แก่ผู้วิจัย ได้แบบสอบถามฉบับสมบูรณ์สำหรับใช้ในการวิจัย จำนวน 389 ฉบับ คิดเป็นร้อยละ 89.4 วิเคราะห์ข้อมูลโดยใช้เครื่องคอมพิวเตอร์โปรแกรมสำเร็จ SPSS(Statistical Package for the Social Sciences) หาค่าร้อยละ วิเคราะห์เนื้อหาและจัดเรียงลำดับความถี่ ตอนที่ 2 การศึกษาสภาพการจัดการนิเทศการศึกษาภายในโรงเรียนจากกลุ่มตัวอย่างซึ่งเป็นผู้บริหารโรงเรียน จำนวน 39 คน ที่ได้จากการสุ่มแบบง่าย (simple random sampling) เพื่อการสัมภาษณ์แลการศึกษาเอกสารของโรงเรียนที่เกี่ยวข้องกับการนิเทศการศึกษา เครื่องมือที่ใช้ในการวิจัยเป็นแบบสัมภาษณ์อย่างมีโครงสร้าง (structured interview) และแบบศึกษาเอกสาร การเก็บรวบรวมข้อมูล ผู้วิจัยทำการสัมภาษณ์และศึกษาเอกสารของโรงเรียนด้วยตนเอง วิเคราะห์ข้อมูลโดยการวิเคราะห์เนื้อหา แจกแจงความถี่ และหาค่าร้อยละ สรุปผลการวิจัย จากผลการวิจัย ปรากฏสภาพการจัดการนิเทศการศึกษาภายในโรงเรียนประถมศึกษาสังกัดสำนักงานการประถมศึกษาจังหวัดกาญจนบุรีดังนี้ 1. โรงเรียนประถมศึกษาสังกัดสำนักงานการประถมศึกษาจังหวัดกาญจนบุรีในทุกขนาดและสภาพที่ตั้งของโรงเรียน ได้ระบุว่าปฏิบัติหรือจัดให้มีงานนิเทศการศึกษา 3 ประเภทขึ้นในโรงเรียน ซึ่งได้แก่ งานด้านวิชาการหรือการเรียนการสอนภายในโรงเรียนโดยตรง งานด้านการพัฒนาครูภายในโรงเรียน และงานสนับสนุนและบริการด้านการเรียนการสอนภายในโรงเรียนโดยตรง เป็นงานที่มีจำนวนโรงเรียนระบุว่าปฏิบัติหรือจัดมากที่สุดโดยเฉพาะการสร้างความรู้ความเข้าใจแก่ครูเรื่องการวางแผนการสอนรองลงมาคืองานสนับสนุนและบริการด้านการเรียนการสอน โดยเฉพาะการจัดบริเวณโรงเรียนและห้องเรียนให้เอื้ออำนวยต่อการจัดการเรียนการสอนให้ได้ผลตามจุดประสงค์ของหลักสูตร ส่วนงานที่มีจำนวนโรงเรียนที่ระบุว่าปฏิบัติหรือจัดน้อยที่สุดคือ งานด้านการพัฒนาครูภายในโรงเรียน โดยเฉพาะเรื่อง การอบรมเพื่อพัฒนาคุณลักษณะส่วนตัวของครูที่เอื้ออำนวยต่อการพัฒนาประสิทธิภาพของการทำงานอย่างมีความสุข 2. กระบวนการจัดดำเนินงานการนิเทศการศึกษาภายในโรงเรียนประถมศึกษา สังกัดสำนักงานการประถมศึกษาจังหวัดกาญจนบุรี ซึ่งเป็นการศึกษาจากกลุ่มตัวอย่าง ปรากฏว่าโรงเรียนส่วนมากได้ปฏิบัติตามขั้นตอนต่างๆ 5 ขั้นดังนี้ การวางแผน ผู้บริหารประชุมครูทั้งหมดเพื่อร่วมกันพิจารณากำหนดงาน/โครงการของโรงเรียนขึ้น แล้วผู้บริหารสั่งการให้ครูแต่ละคนเป็นผู้วางแผนดำเนินงานและจัดทำโครงการนำเสนอผู้บริหารเพื่ออนุมัติดำเนินการ และก่อนการดำเนินงานได้มีการประชุมชี้แจงงาน/โครงการเพื่อนำไปสู่การปฏิบัติ ได้มีการมอบหมายให้ผู้มีความรับผิดชอบงาน/โครงการในลักษณะเป็นรายบุคคล โดยผู้รับผิดชอบมีหน้าที่เป็นทั้งผู้ประสานงานและปฏิบัติงาน การสร้างความรู้ความเข้าใจในการปฏิบัติงาน ก่อนปฏิบัติงานผู้บริหารได้มีการประชุมเพื่อสรุปหลักเกณฑ์ต่างๆ และซักซ้อมความเข้าใจในการปฏิบัติงาน การดำเนินงาน ผู้บริหารเป็นผู้ติดตามการปฏิบัติงานในลักษณะของการประชุมปรึกษาหารือ เมื่อพบปัญหาและอุปสรรคที่เกิดจากการปฏิบัติงาน ผู้ดำเนินการแก้ไขมี 2 ลักษณะคือ ผู้บริหาร และผู้บริหารร่วมกับผู้ช่วยผู้บริหาร มีการควบคุมการปฏิบัติงานโดยใช้วิธีกำหนดปฏิทินปฏิบัติงาน และผู้บริหารเป็นผู้ให้การสนับสนุนและบริการด้านวัสดุอุปกรณ์ในการปฏิบัติงาน การสร้างขวัญและกำลังใจในการปฏิบัติงาน ได้มีการชมเชยเป็นการส่วนตัวชมเชยในที่ประชุมครูและให้ความดีความชอบเป็นกรณีพิเศษ หลังจากปฏิบัติงาน/โครงการเสร็จสิ้นแล้ว การประเมินผลการปฏิบัติงาน ผู้บริหารเป็นผู้ดำเนินการประเมินผลการปฏิบัติงานโดยไม่มีเครื่องมือประเมินผล แต่ใช้การสังเกตและสอบถามโดยไม่มีรูปแบบ สำหรับการประเมินประสิทธิภาพของการปฏิบัติงานนั้น ผู้บริหารเป็นผู้ดำเนินการ โดยไม่มีเครื่องมือสำหรับประเมิน แต่ใช้วิธีการประเมินจากผลสรุปที่ได้จากการสังเกตการปฏิบัติงานมาเป็นระยะๆ 3. ปัจจัยที่ช่วยสนับสนุนการจัดดำเนินงานนิเทศการศึกษาภายในโรงเรียนที่มีโรงเรียนจำนวนมากที่สุดระบุความต้องการคือ ปัจจัยด้านบุคคลากรและการจัดการในเรื่องคำแนะนำเกี่ยวกับการจัดดำเนินงานนิเทศการศึกษาภายในโรงเรียน โดยเฉพาะการวางแผน การจัดดำเนินงานนิเทศการศึกษาภายในโรงเรียน โดยโรงเรียนมีความต้องการได้รับคำแนะนำพร้อมกันเป็นกลุ่มใหญ่ก่อนที่จะจัดดำเนินงานนิเทศการศึกษาภายในโรงเรียน 4. ปัญหาและอุปสรรคที่พบจากการจัดดำเนินงานนิเทศการศึกษาภายในโรงเรียนที่มีโรงเรียนจำนวนมากที่สุดที่ระบุคือ ปัญหาและอุปสรรคด้านบุคลากรและการจัดการในเรื่องโรงเรียนขาดแคลนวิทยากร และ/หรือแหล่งวิชาการที่จะให้ความรู้แก่ครูเพื่อนำไปใช้ในการจัดดำเนินงานของโรงเรียน โดยโรงเรียนระบุสาเหตุว่าเป็นเพราะวิทยากรหรือแหล่งวิชาการอยู่ห่างไกลโรงเรียนเกินไป สำหรับผลกระทบของปัญหาและอุปสรรคที่มีต่อการจัดการนิเทศการศึกษาภายในโรงเรียน โรงเรียนจำนวนมากที่สุดระบุว่าจัดการนิเทศการศึกษาได้แต่ไม่มีประสิทธิภาพดีพอ