สิทธิของผู้ต้องหาและจำเลยในการมีล่ามในการดำเนินคดีอาญา

Abstract

สิทธิของผู้ต้องหาและจำเลยในการมีล่ามเป็นสิทธิในการรับรู้กระบวนพิจารณาที่สำคัญประการหนึ่ง หากไม่มีการจัดหาล่ามให้กับผู้ต้องหาและจำเลยที่ไม่สามารถพูดและเข้าใจภาษาไทยซึ่งเป็นภาษาที่ใช้ในกระบวนพิจารณาคดีอาญาทั้งในชั้นสอบสวนและชั้นศาล ผู้ต้องหาและจำเลยย่อมไม่ได้รับการคุ้มครองตามกฎหมาย และย่อมกระทบต่อความชอบด้วยกฎหมายของกระบวนพิจารณาที่เกิดขึ้นต่อผู้ต้องหาและจำเลย ซึ่งนานาประเทศก็มีหลักเกณฑ์ที่รับรองสิทธิของผู้ต้องหาและจำเลยไว้ เช่น ตามกติการะหว่างประเทศ ว่าด้วยสิทธิทางแพ่ง (พลเมือง) และทางการเมือง อนุสัญญาว่าด้วยสิทธิมนุษยชนแห่งยุโรป และประเทศไทยก็เล็งเห็นถึงความจำเป็นในการจัดหาล่ามให้กับผู้ต้องหาและจำเลย โดยมีการแก้ไขประมวล กฎหมายวิธีพิจารณาความอาญามาตรา 13 เพิ่มเติมหลักเกณฑ์เกี่ยวกับองค์กรที่มีหน้าที่ในการจัดหาล่าม แต่ก็ยังมีข้อบกพร่องบางประการ เช่น ไม่มีหลักเกณฑ์กำหนดคุณสมบัติและมาตรฐานของล่าม ไม่มีแนว ปฏิบัติในการใช้ดุลพินิจของรัฐว่าเมื่อใดมีความจำเป็นต้องจัดหาล่าม รวมทั้งไม่มีหลักเกณฑ์ในการตรวจสอบล่าม จึงจำเป็นต้องเพิ่มเติมหลักเกณฑ์ในเรื่องต่างๆ เหล่านี้ให้ชัดเจนขึ้น เพื่อให้เจ้าพนักงานของรัฐ ที่เกี่ยวข้องกับล่าม อันได้แก่ เจ้าพนักงานตำรวจ พนักงานอัยการและศาล มีหลักเกณฑ์ แนวทาง ในทางปฏิบัติงานเป็นไปในทิศทางและมาตรฐานเดียวกัน โดยมีจุดประสงค์เพื่อคุ้มครองสิทธิของผู้ต้องหา และจำเลยที่ไม่สามารถพูดและเข้าใจภาษาไทยเพื่อให้สามารถต่อสู้คดีได้อย่างเต็มที่