การวิเคราะห์ทางสถิติสำหรับการคัดเลือกพื้นที่ เพื่อประกาศเขตปฏิรูปที่ดิน

Abstract

ในการปฏิรูปที่ดิน จำเป็นจะต้องมีการวางแผนคัดเลือกพื้นที่เพื่อประกาศเขตปฏิรูปที่ดินเพื่อให้การดำเนินงานปฏิรูปที่ดินบรรลุผลตามเป้าหมายที่วางไว้ แต่ในขั้นของการเตรียมงานที่ผ่านมา ยังไม่มีหลักเกณฑ์ที่แน่นอนในการคัดเลือกพื้นที่ที่จะประกาศให้เป็นเขตปฏิรูปที่ดิน เนื่องจากยังอยู่ในช่วงของการเริ่มต้นอย่างเร่งรีบ ผู้วิจัยเห็นว่าหากจะนำวิธีวิเคราะห์ทางสถิติเข้ามาช่วย จะทำให้การวางแผนในการประกาศเขตปฏิรูปที่ดินมีหลักเกณฑ์รัดกุมยิ่งขึ้น จึงได้นำวิธีวิเคราะห์ข้อมูลด้วยเทคนิคการวิเคราะห์ตัวแปรหลายตัว ได้แก่ วิธีวิเคราะห์การถดถอยเชิงซ้อน วิธีวิเคราะห์องค์ประกอบหลัก วิธีวิเคราะห์สหสัมพันธ์คาโนนิคอล และวิธีวิเคราะห์จำแนกประเภท มาวิเคราะห์หาลำดับความสำคัญของพื้นที่สำหรับการคัดเลือกพื้นที่เพื่อประกาศเขตปฏิรูปที่ดิน และจะวิเคราะห์หาแบบจำลองทางคณิตศาสตร์ที่เหมาะสม ด้วยการวัดความสอดคล้องของลำดับพื้นที่จากวิธีวิเคราะห์ทางสถิติต่าง ๆ ข้างต้นกับลำดับของพื้นที่เมื่อพิจารณาจากรายได้เฉลี่ยต่อครัวเรือนต่อปีของประชากรที่เกิดขึ้นจริงด้วยสัมประสิทธิ์สหสัมพันธ์เชิงอันดับของสเปียร์แมน จากการวิจัย พบว่าแบบจำลองทางคณิตศาสตร์ที่เหมาะสมสำหรับการคัดเลือกพื้นที่เพื่อประกาศเขตปฏิรูปที่ดินคือ แบบจำลองที่ได้จากการวิเคราะห์การถดถอยเชิงซ้อน ตัวชี้นำต่าง ๆ ที่นำมาพิจารณานั้น กำหนดมาจากปัจจัยที่เป็นตัวบ่งชี้ความเหมาะสมของพื้นที่ในเรื่องที่เกี่ยวกับสาเหตุของการปฏิรูปที่ดิน และได้คัดเลือกตัวแปรที่นำมาวิเคราะห์อีกครั้งหนึ่ง โดยพิจารณาจากเมตริกสหสัมพันธ์ ซึ่งตัวแปรที่คัดเลือกแล้วได้แก่ รายได้เฉลี่ยต่อครัวเรือนต่อปีของประชากร ร้อยละของครัวเรือนที่มีรายได้เฉลี่ยต่อปีตั้งแต่ 5,168 บาทขึ้นไป ซึ่งในเขตปฏิรูปที่ดินถือว่าเป็นรายได้ ณ ระดับค่าครองชีพที่จำเป็นต่ำสุดที่คนไทยจะดำรงชีอยู่ได้ ร้อยละของครัวเรือนที่มีอาชีพทางการเกษตร ร้อยละของเนื้อที่ชลประทาน ร้อยละของครัวเรือนที่นำที่ดินไปจำนองหรือขายฝากพ่อค้าเอกชน ความหนาแน่นของประชากร ร้อยละของผู้ถือครองที่เป็นเจ้าของที่ดิน จำนวนนักเรียนต่อครู 1 คน ร้อยละของผู้ถือครองที่มีการเช่าร้อยละของผู้ถือครองที่มีขนาดการถือครองที่ดินตั้งแต่ 100 ไร่ ร้อยละของครัวเรือนที่มีเครื่องรับวิทยุ จำนวนประชากรในอำเภอเฉลี่ยต่อสถานีอนามัย 1 โรง เนื้อที่เช่าเฉลี่ยต่อครัวเรือน ผลผลิตข้าวเฉลี่ยต่อไร่ อัตราส่วนของจำนวนธนาคารข้าวต่อจำนวนครัวเรือนเกษตรทั้งหมด เนื้อที่ถือครองเพื่อการเกษตรเฉลี่ยต่อครัวเรือน ร้อยละของครัวเรือนที่ปลูกข้าว และอัตราส่วนของจำนวนธนาคารโคกระบือต่อจำนวนครัวเรือนเกษตรทั้งหมด ได้กำหนดให้รายได้เฉลี่ยต่อครัวเรือนต่อปีของประชากรเป็นตัวแปรตาม จากแบบจำลองนี้เมื่อแทนค่าของตัวแปรอิสระ จะได้ค่าประมาณของรายได้เฉลี่ยต่อครัวเรือนต่อปีของประชากร ในที่นี้ถือว่าเป็นตัวบ่งชี้ถึงสภาพความยากจนของประชากรในพื้นที่ ซึ่งสอดคล้องกับตัวแปรอิสระอื่น ๆ ที่แสดงถึงระดับการพัฒนาในพื้นที่ เมื่อนำมาเรียงลำดับจากน้อยไปหามาก จะได้ลำดับความสำคัญของพื้นที่สำหรับการคัดเลือกพื้นที่เพื่อประกาศเขตปฏิรูปที่ดิน 10 ลำดับแรก คือ อำเภอนครไทย จังหวัดพิษณุโลก อำเภอชาติตระการ จังหวัดพิษณุโลก อำเภอไชโย จังหวัดอ่างทอง อำเภอพานทอง จังหวัดชลบุรี อำเภอเมืองพิษณุโลก จังหวัดพิษณุโลก อำเภอค่ายบางระจัน จังหวัดสิงห์บุรี อำเภอวัดโบสถ์ จังหวัดพิษณุโลก กิ่งอำเภอหนองใหญ่ จังหวัดชลบุรี กิ่งอำเภอหนองหญ้าปล้อง จังหวัดเพชรบุรี อำเภอวังทอง จังหวัดพิษณุโลก ส่วน 10 ลำดับต่ำสุด คือ อำเภออินทร์บุรี จังหวัดสิงห์บุรี อำเภอบ้านบึง จังหวัดชลบุรี อำเภอเมืองชลบุรี จังหวัดชลบุรี อำเภอเขาย้อย จังหวัดเพชรบุรี อำเภอบ้านลาด จังหวัดเพชรบุรี อำเภอพรหมบุรี จังหวัดสิงห์บุรี อำเภอบางระจัน จังหวัดสิงห์บุรี อำเภอชะอำ จังหวัดเพชรบุรี อำเภอสัตหีบ จังหวัดชลบุรี อำเภอท่าช้าง จังหวัดสิงห์บุรี ผลการวิจัยที่ได้ครั้งนี้เป็นเพียงการวิเคราะห์ข้อมูลจากพื้นที่ระดับอำเภอเพียง 37 อำเภอ ของ 5 จังหวัด เฉพาะในภาคกลางและภาคเหนือ ซึ่งเป็นภาคที่มีปัญหาในเรื่องการเช่าที่ดินรุนแรง ดังนั้นถ้าต้องการอนุมานไปสู่ระดับประชากรก็สามารถทำได้โดยแทนค่าตัวแปรของแต่ละพื้นที่ โดยอาจจัดทำเป็นภาค หรือทั้งประเทศก็จะได้ลำดับความสำคัญของพื้นที่สำหรับการคัดเลือกพื้นที่เพื่อประกาศเขตปฏิรูปที่ดินตามต้องการ