วิสามัญฆาตกรรม : ศึกษาเฉพาะกรณีเจ้าพนักงานตำรวจ

Abstract

ในการจับนั้น ปกติถ้าหากผู้ถูกจับไม่ยินยอมให้เจ้าพนักงานของรัฐทำการจับเจ้าพนักงานของรัฐ ผู้ทำการจัดก็ย่อมใช้กำลังเท่าที่จำเป็นและพอสมควรเพื่อทำให้การจัดกุมนั้นสำเร็จลุล่วงลงได้ อย่างไรก็ดี ในการใช้กำลังแต่เพียงอย่างเดียวนั้น บางครั้งอาจไม่เพียงพอต่อการที่จะจับกุมตัวผู้กระทำความผิดนั้นมาดำเนินการตามกระบวนการยุติธรรม ทั้งนี้เพราะผู้ถูกจับไม่ยินยอมให้จับและได้ใช้กำลัง ขั้นรุนแรงลงถึงตายหรือใช้อาวุธร้ายแรงต่อกระบวนการยุติธรรม ทั้งนี้เพราะผู้ถูกจับไม่ยินยอมให้จับและได้ใช้กำลังขั้นรุนแรงถึงตายหรือใช้อาวุธร้ายแรงต่อสู้ขัดขืนการจับนั้น ซึ่งอาจจะทำให้เจ้าพนักงานผู้ทำการจับหรือผู้อื่น ได้รับอันตรายแก่กายสาหัสหรือถึงแก่ความตายได้ ด้วยเหตุดังกล่าวรัฐจึงได้ยินยอมให้เจ้าพนักงานผู้ปฏิบัติการดังกล่าวสามารถใช้กำลังขั้นรุนแรงถึงตายกระทำให้บุคคลดังกล่าวถึงแก่ความตายขณะปฏิบัติตามหน้าที่นั้นได้ ซึ่งเรียกกันว่า "วิสามัญฆาตกรรม" หากการกระทำนั้นได้กระทำลงไปภายใต้ขอบเขตอำนาจแห่ง กฎหมาย ในเรื่องการใช้กำลังขั้นรุนแรงถึงตายกระทำให้บุคคลอื่นถึงแก่ความตายอัน เนื่องมาจากการปฏิบัติตามหน้าที่ซึ่งเรียกว่า "วิสามัญฆาตกรรม" นั้น หลักเกณฑ์แห่งการใช้กำลังขั้นรุนแรงถึงตายดังกล่าวนั้น ย่อมแตกต่างกันไปแล้วแต่ความจำเป็นและแนวความคิดแห่งการยอมรับของแต่ละประเทศ บางประเทศมีบทบัญญัติแห่งกฎหมายไว้อย่างชัดเจนให้เจ้าพนักงานของรัฐใช้กำลังขั้นรุนแรงถึงตายเพื่อทำการจับกุมให้ลุล่วงหรือเพื่อป้องกันการหลบหนีการกระทำความผิดสถานหนักร้ายแรงซึ่งประเทศที่มีบทบัญญัติกฎหมายดังกล่าว เช่นประเทศสหรัฐอเมริกาเป็นต้น บางประเทศมิได้มีบทบัญญัติแห่งกฎหมายไว้แต่อย่างใด แต่ได้ยอมรับให้อำนาจแก่เจ้าพนักงานของรัฐในการที่จะใช้กำลังขั้นรุนแรงถึงตายดังที่กล่าวแล้วนั้น ก็เฉพาะเป็นการป้องกันตนเองหรือผู้อื่นตามหลักเกณฑ์แห่งการป้องกันตัวทั่วไปเท่านั้น ซึ่งประเทศไทยได้ยึดถือแนวดังที่ได้กล่าวแล้วนี้ ตามที่ได้กล่าวมาจะเห็นได้ว่า ในการใช้กำลังขั้นรุนแรงถึงตายเพื่อทำการจับดังกล่าวนับได้ว่า ได้ก่อให้เกิดผลกระทบต่อสิทธิแห่งการมีชีวิต เสรีภาพ และทรัพย์สินของประชาชนเป็นอย่างมาก ดังนั้น จึงจำเป็นที่จะต้องมีมาตรการในการควบคุม ตรวจสอบ จำกัดการกระทำดังกล่าวไว้ ทั้งนี้เพื่อมิให้เจ้าพนักงานของรัฐใช้อำนาจดังกล่าวไปในทางที่มิชอบนั่นเอง