การพยากรณ์ความต้องการเดินทางโดยวิธี "ดิสแอ็กกรีเกต" สำหรับพื้นที่กรุงเทพมหานครและปริมณฑล

Abstract

วิทยานิพนธ์ฉบับนี้ เป็นการศึกษาเพื่อพัฒนาแบบจำลองทางคณิตศาสตร์ที่ใช้อธิบายถึงความต้องการเดินทางของประชากร แยกตามรูปแบบของการเดินทาง โดยเน้นถึงการประยุกต์ใช้พฤติกรรมการตัดสินใจของคน ซึ่งเป็นวิธีที่มีสมมติฐานว่า "ผู้เดินทางจะตัดสินใจเลือกทางเลือกที่ให้ประโยชน์สูงสุด" ทั้งนี้เพื่อที่จะสามารถดึงข้อมูลที่เกี่ยวข้องกับพฤติกรรม ให้สามารถอธิบายจำนวนการเดินทางและรูปแบบของการเดินทาง เพื่อประโยชน์ในการวางแผนระบบคมนาคมขนส่งให้มีประสิทธิภาพและเหมาะสมต่อไป ในการศึกษานี้ ได้พัฒนาแบบจำลองที่ใช้อธิบายถึงการตัดสินใจใน 2 เรื่อง คือ จำนวนครั้งของการเดินทางต่อวัน และรูปแบบการเดินทาง โดยใช้สมมติฐานว่าการตัดสินใจในเรื่องทั้งสองจะต้องตัดสินใจพร้อมกันในทีเดียว ผลจากการศึกษาพบว่า แบบจำลองที่พัฒนาขึ้นไม่สามารถทำนายถึงการไม่เดินทางของประชากรได้ เนื่องจากโครงสร้างของการตัดสินใจแตกต่างกับการเดินทางโดยสิ้นเชิง แต่สามารถอธิบายจำนวนการเดินทางโดยเฉลี่ย ด้วยวิธีอัตราการเดินทาง และการเลือกใช้รูปแบบของการเดินทางได้ นอกจากนั้นแล้ว จากการศึกษายังพบอีกว่าในการใช้งานแบบจำลองที่พัฒนาขึ้นเพื่อพยากรณ์ความต้องการเดินทางรวม โดยใช้ค่าความน่าจะเป็นของการเลือกใช้รูปแบบการเดินทางต่างๆ ของทุกคู่ จุดเริ่มต้นและจุดปลายทางของการเดินทางใดๆ ของแต่ละพื้นที่ย่อยมาเฉลี่ยกัน เพื่อนำไปคูณกับจำนวนการเดินทางให้ได้ผลลัพธ์เป็นจำนวนการเดินทางที่จุดปลายในแต่ละพื้นที่ย่อยจะทำให้ผลการพยากรณ์คลาดเคลื่อนไปมาก ทั้งนี้เพราะสมการทางคณิตศาสตร์ของแบบจำลองเป็นฟังก์ชั่นของตัวแปรในรูปแบบเอ็กซ์โปแนนเชียล จึงทำให้แบบจำลองมีความอ่อนไหวต่อค่าของตัวแปรมาก ซึ่งจากเหตุผลนี้เองจึงทำให้แบบจำลองที่พัฒนาโดยวิธีนี้ แม้จะมีข้อดีที่สามารถใช้ทดสอบนโยบายซึ่งแบบจำลองเดิมๆ ทำไม่ได้ แต่ก็มีข้อพิจารณาที่สำคัญ คือ ความยุ่งยากในการนำไปใช้งาน ซึ่งควรจะทำการวิจัยเพื่อพัฒนาวิธีการและแนวทางในการนำแบบจำลองดังกล่าวไปใช้งานต่อไป