การอยู่กินฉันสามีภริยาโดยไม่มีการจดทะเบียนสมรส

Abstract

วิทยานิพนธ์นี้มีความมุ่งหมายเพื่อศึกษาถึงความสัมพันธ์ สิทธิ และหน้าที่ ทั้งในทางส่วนตัวและทรัพย์สินของชายหญิงที่อยู่กินฉันสามีภริยา โดยไม่มีการจดทะเบียนสมรสตามระบบกฎหมายไทยและระบบกฎหมายต่าง ๆ และหาแนวทางในการพัฒนาและปรับบทกฎหมายเพื่อใช้กับความสัมพันธ์ในลักษณะดังกล่าว ผลการศึกษาสรุปได้ว่า กฎหมายไทยยังมิได้มีบัญญัติที่ให้การรับรอง และคุ้มครองความสัมพันธ์สิทธิ และหน้าที่ของชายหญิงที่อยู่กินฉันสามีภริยาโดยไม่มีการจดทะเบียนสมรสไว้โดยตรงดังเช่นชายหญิงที่สมรสตามกฎหมายได้รับ ในขณะที่ต่างประเทศได้มีการปรับบทกฎหมายครอบครัวและการสมรสที่ให้ความคุ้มครองแก่ผู้ที่มีการสมรสตามกฎหมายให้สามารถอำนวยความยุติธรรมแก่ผู้อยู่กินร่วมกันฉันสามีภริยาโดยไม่มีการจดทะเบียนสมรสได้ตามสมควร อย่างไรก็ตาม ประเทศที่มีแนวโน้มในการยอมรับรู้และให้สิทธิแก่ชายหญิงที่อยู่ร่วมกันฉันสามีภริยา โดยไม่มีการจดทะเบียนสมรสส่วนใหญ่เป็นประเทศที่ใช้ระบบกฎหมายจารีตประเพณี (Common law) และประชาชนส่วนใหญ่ของประเทศนับถือศาสนาคริสต์ ซึ่งเน้นระบบการสมรสแบบผัวเดียวเมียเดียว โดยเคร่งครัด และการหย่าร้างทำได้โดยยาก ต่างกับสังคมไทยซึ่งเป็นประเทศที่ใช้ระบบกฎหมายลายลักษณ์อักษร (Civil Law) และคนส่วนใหญ่นับถือศาสนาพุทธที่มิได้เน้นระบบการสมรสแบบผัวเดียวเมียเดียวโดยเคร่งครัด ดังนั้นการที่จะนำกฎหมายและแนวโน้มการแก้ไขกฎหมายของประเทศเหล่านั้นมาปรับใช้ในประเทศไทยย่อมไม่เหมาะสมเพราะมีสภาพสังคมที่แตกต่างกัน