นโยบายภาษีในการควบคุมมลพิษและผลกระทบที่มีต่ออุตสาหกรรมของไทย

Abstract

การวิจัยครั้งนี้มีจุดมุ่งหมาย เพื่อประเมินค่าผลกระทบของการใช้นโยบายภาษีในการควบคุมของเสียอันตราย ที่อาจเกิดขึ้นต่อภาคอุตสาหกรรมของประเทศไทย การประเมินอาศัยการสร้างแบบจำลองปัจจัยการผลิตผลผลิต (Input-Output Model) ในการคำนวณหาผลกระทบทั้งทางตรงและทางอ้อมของมาตรการภาษี ที่มีต่อระดับราคาสินค้าและผลผลิตของอุตสาหกรรมสาขาการผลิตต่างๆ ในระบบเศรษฐกิจ สำหรับมาตรการภาษีที่ศึกษาประกอบด้วย (1) การเก็บภาษีจากผู้ก่อมลพิษโดยตรง (2) การเก็บภาษีจากฐานมูลค่าเพิ่ม (3) การเก็บภาษีจากฐานผลผลิต ลักษณะภาษีทั้งสามแบบนี้เป็นตัวแปรเชิงนโยบายที่กำหนดขึ้น เพื่อพิจารณาลักษณะความแตกต่างของผลกระทบที่อาจจะเกิดขึ้นด้วย ข้อมูลที่ใช้ในการศึกษาที่สำคัญ ได้แก่ ข้อมูลตารางปัจจัยการผลิต-ผลผลิต (Input-Output Table) ของปี 1985 (ขนาด 200X200สาขา) ข้อมูลค่าใช้จ่ายด้านสิ่งแวดล้อมในการกำจัดของเสียอันตรายที่เกิดจากอุตสาหกรรมแต่ละสาขาการผลิต และข้อมูลสำหรับใช้กำหนดค่าพารามิเตอร์เช่น ค่าความยืดหยุ่นของอุปสงค์ต่อราคาสินค้าของแต่ละสาขาการผลิต เป็นต้น ข้อมูลเหล่านี้ได้จากแหล่งข้อมูลทุติยภูมิ แล้วนำมาปรับและประมวลผลให้สอดคล้องกับงานวิจัยนี้ ผลการศึกษาพบว่า การเก็บภาษีทั้งสามแบบมีผลให้ระดับราคาสินค้าเพิ่มสูงขึ้นและปริมาณผลผลิตลดต่ำลง การเก็บภาษีจากผู้ก่อมลพิษโดยตรงจะส่งผลกระทบต่อราคาสินค้ามากที่สุดโดยอยู่ในช่วงระหว่าง 0 ถึง 5.446% และก่อให้เกิดการลดลงของผลผลิตมากที่สุดโดยอยู่ในช่วงระหว่าง 0 ถึง 2.257% เมื่อเปรียบเทียบกับการเก็บภาษีฐานมูลค่าเพิ่ม และการเก็บภาษีฐานผลผลิต จะส่งผลกระทบต่อราคาสินค้าค่อนข้างต่ำคือ อยู่ในช่วงระหว่าง 0.037 ถึง 0.077% และ 0.039 ถึง 0.083% ตามลำดับ และมีการลดลงของผลผลิตค่อนข้างต่ำเช่นกัน คืออยู่ในช่วงระหว่าง 0 ถึง 0.089% และ 0 ถึง 0.104% ตามลำดับ ถ้าพิจารณาผลกระทบต่อมูลค่าผลผลิตและมูลค่าเพิ่มรวมที่ลดลงจะพบว่า การเก็บภาษีจากผู้ก่อมลพิษโดยตรง จะกระทบมูลค่าผลผลิตรวมลดลงมากที่สุด คือ ลดลงประมาณ 1,556.08 ล้านบาท และลดลงมากประมาณเป็นสองเท่าของการเก็บภาษีจากฐานผลผลิตและการเก็บภาษีจากฐานมูลค่าเพิ่ม และกลับส่งผลกระทบต่อมูลค่าเพิ่มรวมลดลงน้อยที่สุด (173.02 ล้านบาท) แต่เป็นที่น่าสังเกตว่า สำหรับสาขาการผลิตประเภทหัตถอุตสาหกรรม (Manufacturing industries) โดยเฉพาะอุตสาหกรรมที่มีสัดส่วนของการส่งออกสูงผลกระทบจะมีมากการเก็บภาษีฐานมูลค่าเพิ่มกลับส่งผลกระทบต่อมูลค่าเพิ่มรวมลดลงมากที่สุด คือประมาณ 179.33 ล้านบาท โดยจะกระทบมากในอุตสาหกรรมประเภทสาขาบริการ