ลักษณะการบริหารและผลที่มีต่อการใช้ที่ดิน ในพื้นที่ชานเมืองกรุงเทพมหานคร : กรณีศึกษา แขวงบางมด เขตราษฏร์บูรณะ

Abstract

แขวงบางมด เขตราษฎร์บูรณะ มีพื้นที่ 5,719 ไร่ ปีพ.ศ. 2529 มีพื้นที่เกษตรกรรม 3,606 ไร่ ปีพ.ศ. 2536 ลดลงเหลือเพียง 2961 ไร่ แนวโน้มการใช้ที่ดินเพื่อเกษตรกรรมจะลดลงเนื่องจากการขยายตัวของเมืองจะส่งผลให้ กทม. ประสบปัญหาด้านสภาวะแวดล้อมมากขึ้น ในพื้นที่แขวงบางมดมีการใช้ที่ดินทั้ง 2 แบบ ก่อให้เกิดปัญหากับประชาชนที่อาศัยในพื้นที่ เช่น การประกอบอาชีพการเกษตร การเข้าถึงที่อยู่อาศัย ชุมชนแออัด ฯลฯ สาเหตุหนึ่งที่มีบทบาทต่อการดูแลปัญหาตลอดจนการรักษาพื้นที่เกษตรกรรมให้คงอยู่ คือการบริหารในแขวงบางมด การบริหารในแขวงบางมด มีรูปแบบการบริหาร 2 แบบซ้อนกันอยู่ คือการบริหารราชการส่วนท้องถิ่นและการบริหารราชการส่วนภูมิภาค สำหรับราชการบริหารส่วนท้องถิ่นจะมีสำนักงานเขต สมาชิกสภาเขต สมาชิกสภา กทม. เข้ามามีบทบาทในการปฏิบัติงานภายในแขวงเช่นเดียวกับราชการส่วนภูมิภาคที่มีสำนักงานเกษตร หน่วยส่งเสริมสหกรณ์ กำนันผู้ใหญ่บ้าน ซึ่งเข้ามาบทบาทในพื้นที่เช่นกัน การที่ กทม. มีนโยบายรักษาสภาพแวดล้อมของเมือง การควบคุมการใช้ที่ดิน และการควบคุมการเจริญเติบโตของเมืองให้เป็นไปอย่างมีประสิทธิภาพด้วยการรักษาพื้นที่เกษตรกรรมชานเมือง จากนโยบายดังกล่าว ราชการทั้งสองส่วนได้ใช้อำนาจหน้าที่ เครื่องมือในการบริหาร เช่นงบประมาณ กฎหมายเพื่อจะรักษาพื้นที่เกษตรกรรมไว้ สภาพที่เป็นอยู่ในปัจจุบันที่มีการซ้อนกันของการบริหารทั้ง 2 แบบในพื้นที่เดียวกันทำให้เกิดปัญหาในการที่พยายามผลักภาระในการปฏิบัติได้ลำบากคือ การรักษาพื้นที่เกษตรกรรมให้แก่ซึ่งกันและกัน โดยหน้าที่แล้วทั้งราชการส่วนภูมิภาคและราชการส่วนท้องถิ่นต่างก็มีหน้าที่ในการรักษาพื้นที่เกษตรกรรม ในทางปฏิบัติได้ก่อให้เกิดปัญหาไม่ว่าจะเป็นการจัดสรรงบประมาณโครงการที่ให้การสนับสนุนการใช้ที่ดินแบบเมือง ตลอดจนการปฏิบัติงาน เช่นการควบคุมการใช้ที่ดิน การดูแลปัญหาของประชากรซึ่งหน่วยงานราชการส่วนท้องถิ่นจะสนับสนุนการใช้ที่ดินแบบเมือง เพราะมีความคิดว่าได้มอบการรักษาและส่งเสริมอาชีพการเกษตรให้แก่ราชการส่วนท้องถิ่นแล้วทั้งๆ ที่หน่วยราชการส่วนท้องถิ่นมีความพร้อมที่จะปฏิบัติงานในการดูแลและส่งเสริมอาชีพการเกษตรได้อย่างมีประสิทธิภาพ จากปัญหาที่เกิดขึ้น ส่งผลให้พื้นที่เกษตรกรรมลดลง ซึ่งจะส่งผลเสียต่อสภาพแวดล้อมของเมืองผู้ศึกษาจึงได้เสนอแนวทางในการบริหารการใช้ที่ดินในพื้นที่ชานเมือง โดยให้มีเฉพาะการบริหารราชการส่วนท้องถิ่นเพียงแบบเดียว เพื่อที่จะได้ใช้อำนาจ หน้าที่ ที่มีอยู่เพื่อจะได้สนับสนุนรักษาพื้นที่เกษตรกรรมได้เต็มที่ ผนวกกับความต้องการของประชาชนในท้องถิ่นที่ต้องการรักษาพื้นที่เกษตรกรรมไว้ และให้การสนับสนุนให้กลุ่มหรือตัวแทนประชาชนเข้ามามีส่วนร่วมในการวางแผนพัฒนาเขต เพื่อกำหนดแนวทางการบริหารการใช้ที่ดินให้ตรงกับความต้องการของประชาชนและเหมาะสมกับสภาพพื้นที่