กลยุทธ์การสื่อสารในการใช้และขยายผลสื่อของเล่น-การละเล่นพื้นบ้าน สู่การพัฒนาสุขภาวะเด็กและชุมชนบ้านหนองหล่ม ตำบลศรีบัวบาน อำเภอเมือง จังหวัดลำพูน

Abstract

การวิจัยครั้งนี้มีวัตถุประสงค์เพื่อศึกษากลยุทธ์การสื่อสารในการใช้และขยายผลสื่อของเล่น-การละเล่นพื้นบ้านในสู่การพัฒนาสุขภาวะเด็กและชุมชนบ้านหนองหล่ม รวมไปถึงการศึกษาปัจจัยที่ทำให้การพัฒนาสุขภาวะประสบผลสำเร็จ โดยใช้ระเบียบวิธีวิจัยเชิงคุณภาพ และดำเนินการเก็บข้อมูลด้วยการวิจัยเอกสารและการสัมภาษณ์แบบเจาะลึก จากกลุ่มเป้าหมาย 39 คน ได้แก่ ผู้นำ ชาวบ้าน เด็ก ผู้ปกครอง และผู้เฒ่าผู้แก่ ผลการวิจัยพบว่า กลยุทธ์การสื่อสารในการใช้และขยายผลสื่อของเล่น-การละเล่นพื้นบ้านเพื่อการพัฒนาสุขภาวะเด็กและชุมชนบ้านหนองหล่มแบ่งเป็น 4 ประเด็น ได้แก่ 1.) กลยุทธ์การขยายองค์ประกอบการสื่อสาร อันได้แก่ การขยายจำนวนผู้ส่งสาร-ผู้รับสาร การขยายความหมายของเนื้อหาสาร ของสื่อแต่ละชนิดให้กลายเป็นสื่อพัฒนาสุขภาวะ และการขยายช่องทางการสื่อสารให้กับสื่อชนิดต่าง ๆ อันได้แก่ โรงเรียน วัด บ้าน ชุมชน 2.) กลยุทธ์การผสมผสาน ได้แก่ ผู้นำโดยตำแหน่ง กับ ผู้นำทางความคิด สื่อสมัยเก่า กับ สื่อสมัยใหม่ กิจกรรมทางโลก กับ กิจกรรมทางธรรม และความรู้ภายนอก กับ ต้นทุนในชุมชน 3.) กลยุทธ์การสื่อสารแบบมีส่วนร่วม 4.) กลยุทธ์การสร้างเครือข่าย ได้แก่ เครือข่ายทางปัญญา เครือข่ายทางราชการ และเครือข่ายสื่อมวลชน ปัจจัยที่ส่งผลให้การพัฒนาสุขภาวะเด็กและชุมชนสำเร็จ ประกอบด้วยปัจจัยภายใน ได้แก่ ปัจจัยระดับบุคคล ได้แก่ผู้นำความคิด ที่ดำรงตำแหน่งในระยะเวลายาวนาน เป็นที่ยอมรับจากสังคมภายนอก ขอความร่วมมือได้สูง ทุ่มเทให้กับการพัฒนาและรู้ช่วงเวลาที่เหมาะสม ส่วนชาวบ้านนั้นก็ห่วงใยในอนาคตของลูกหลานและหันมาประกอบอาชีพภายในชุมชน มีเวลาให้กับชุมชน ในส่วนปัจจัยระดับชุมชนนั้น ประกอบด้วย ทรัพยากรธรรมชาติสมบูรณ์ ทรัพยากรความรู้ ภูมิปัญญา ต้นทุนเรื่องความร่วมมือมีมานาน บ้าน วัด และโรงเรียน ทำงานร่วมกัน ระบบเครือญาติเข้มแข็ง และชุมชนทำงานเน้นที่การมีส่วนร่วม ส่วนปัจจัยภายนอกนั้นประกอบด้วยปัจจัยด้านนโยบาย ด้านบุคลากร ด้านงบประมาณ ด้านแรงจูงใจ และด้านสื่อ