เรือนกะเหรี่ยงในจังหวัดราชบุรี เพชรบุรี และประจวบคีรีขันธ์

Abstract

งานศึกษานี้เป็นการค้นคว้าลักษณะเรือนกะเหรี่ยงในจังหวัดราชบุรี เพชรบุรี และประจวบคีรีขันธ์ ด้วยเหตุว่าชาวกระเหรี่ยงจัดเป็นชนกลุ่มน้อยที่มีจำนวนมากที่สุดและมีหลักฐานทางประวัติศาสตร์ที่กล่าวถึงการเข้ามาตั้งถิ่นฐาน อยู่ในบริเวณดังกล่าวไม่ต่ำกว่า 200 ปี การค้นคว้าเรื่องเรือนกระกะเหรี่ยงในวิทยานิพนธ์นี้ได้เจาะลึกลงไปในบางประเด็นคือเรื่องภูมิปัญญาในการแก้ปัญหาความร้อนขึ้น เพราะเป็นว่าเรื่องภูมิอากาศร้อนขึ้นถือเป็นปัจจัยหนึ่งที่กำหนดวัฒนธรรมในการสร้างเรือนเพื่อการอยู่สบายภายใต้สภาพอากาศที่ร้อนอบอ้าวจากแสงแดด อากาศขึ้นจากฝนตกชุก อีกทั้งมีลมแรงจากอิทธิพลของลมมรสุม อนึ่งเพื่อให้เห็นภูมิปัญญาในการสร้างเรือนของชาวกะเหรี่ยงในการแก้ปัญหาความร้อนขึ้นได้ชัดเจนยิ่งขึ้น จึงได้นำมาเปรียบเทียบกับเรือนไทยภาคกลาง ด้วยเหตุว่าอยู่ภายใต้ภูมิอากาศร้อนขึ้นเดียวกัน วิธีการในการศึกษานี้ใช้วิธีวิทยาทางสถาปัตยกรรมพื้นถิ่น โดยทำการค้นคว้าลักษณะเรือนกะเหรี่ยงแบบแผนนิยมจากการลงศึกษาภาคสนามตั้งแต่ปี พ.ศ. 2548 จนถึงปลายปี พ.ศ. 2549 ด้วยการสัมภาษณ์ สำรวจรังวัดและนำมาแสดงเป็นเรือนตัวอย่าง 4 เรือน และการวิเคราะห์ภูมิปัญญาในการแก้ปัญหาความร้อนขึ้นด้วยการเปรียบเทียบกับภูมิปัญญาของเรือนไทยที่ได้จากการทบทวนวรรณกรรมสำคัญ จากการศึกษาลักษณะเรือนกะเหรี่ยงและนำมาเปรียบเทียบกับเรือนไทยภาคกลางทำให้เห็นวิธีแก้ปัญหาความร้อนขึ้นในลักษณะที่เหมือนกันคือการทำหลังคาจั่วทรงสูงเพื่อระบายน้ำฝนและไม่ให้วัดุมุงหลังคากระเดิดเมื่อคราวมีลมพายุ อีกทั้งยังเป็นการช่วยบรรเทาความร้อนภายใต้หลังคา, การทำกันสาดและการยื่นชายคาเพื่อป้องกันบังแดดส่องและฝนสาดโดนฝาเรือน, การยกพื้นเรือนสูงจากดินเพื่อป้องกันความชื้น, ลักษณะพื้นที่ในเรือนมีพื้นที่ร่ม ลมโกรกเพื่อระบายความร้อนและความชื้นออกนอกตัวเรือน รวมถึงอาศัยช่องลมในลักษณะต่างๆ, การวางตัวเรือนในทิศทางตามตะวันเพื่อให้ด้านยาวของตัวเรือนรับลมประจำทีพัดมาจากทางทิศใต้ อีกทั้งยังเป็นการหันด้านสกัดรับแดดที่ร้อนจัดในช่วงบ้าน และการแยกครัวออกจากส่วนพื้นที่นอน ซึ่งในสาระที่เหมือนกันดังกล่าวกลับพบว่าเรือนกะเหรี่ยงมีรูปแบบในการแก้ปัญหาความร้อนชื้นที่แตกต่างจากเรือนไทยในบางลักษณะอย่างชัดเจน ดังนี้ ...