แนวทางการอนุรักษ์และฟื้นฟูเมืองห้วยยอด จังหวัดตรัง

Abstract

วิทยานิพนธ์ฉบับนี้ เป็นการวิจัยเชิงปฏิบัติการร่วมกับองค์กรปกครองส่วนท้องถิ่นในการสร้างกรอบแนวทางเพื่อการอนุรักษ์ชุมชนเมืองห้วยยอด โดยมีวัตถุประสงค์เพื่อ 1) ศึกษาประวัติศาสตร์ พัฒนาการการตั้งถิ่นฐาน ระบบโครงสร้างเมือง ตลอดจนองค์ประกอบด้านกายภาพ เศรษฐกิจ และสังคมวัฒนธรรมที่มีคุณค่าและเอกลักษณ์ของเมืองห้วยยอด 2) วิเคราะห์สถานการณ์ปัจจุบัน การมีส่วนร่วมของประชาชนในการวางแผน ตลอดจนวิเคราะห์ผู้มีส่วนเกี่ยวข้องกับการอนุรักษ์และฟื้นฟูเมือง 3) เสนอแนะแนวทางการอนุรักษ์และฟื้นฟูชุมชนเมืองที่เหมาะสมและสอดคล้องกับการเป็นเมืองพาณิชยกรรมเก่าแก่ และ 4) เสนอแนวทางการบริหารจัดการ โครงสร้างองค์กร การตรวจสอบและประเมินผล ในขั้นการนำแผนไปปฏิบัติ จากการศึกษาพบว่า เมืองห้วยยอดเป็นเมืองที่เต็มไปด้วยคุณค่าและเอกลักษณ์ที่โดดเด่นทั้งในด้านประวัติศาสตร์ ด้านสุนทรียภาพ ด้านเศรษฐกิจ และด้านสังคมวัฒนธรรม ซึ่งกระจุกตัวอยู่ในบริเวณศูนย์กลางเมืองย่านชุมชนตลาดห้วยยอดริมถนนเพชรเกษม แต่เมื่อมีการเปลี่ยนแปลงบทบาทของเมืองจากเมืองพาณิชยกรรมมาเป็นเมืองที่อยู่อาศัย ประกอบกับการขยายตัวของเมืองอย่างรวดเร็ว ก่อให้เกิดความเสื่อมถอยในคุณค่าและเอกลักษณ์ของเมือง นอกจากนั้นยังพบว่าสถานการณ์การมีส่วนร่วมของประชาชนในการอนุรักษ์อยู่ในเกณฑ์ที่ดี แต่ในการนำแผนไปปฏิบัติยังไม่ประสบความสำเร็จเท่าที่ควรความสัมพันธ์ของผู้มีส่วนเกี่ยวข้องยังอยู่ในระดับค่อนข้างต่ำ แนวทางในการอนุรักษ์และฟื้นฟูเมืองห้วยยอด ที่เสนอแนะเป็นผลจากระบวนการการมีส่วนร่วมของประชาชนในทุกขั้นตอน ตั้งแต่ การสำรวจข้อมูล การวิเคราะห์ การเสนอแนะแนวทาง การนำแผนไปปฏิบัติจริงและการตรวจสอบประเมินผล ซึ่งแนวทางการอนุรักษ์และฟื้นฟูเมืองห้วยยอดประกอบด้วย 1) แนวทางเพื่อการเป็นเมืองต้นแบบด้านการอนุรักษ์และฟื้นฟูชุมชนเมือง 2) แนวทางเพื่อการอนุรักษ์และฟื้นฟูชุมชนเมืองแบบมีส่วนร่วม และ 3) แนวทางเพื่อการอนุรักษ์และฟื้นฟูเมืองอย่างยั่งยืน ภายใต้โครงสร้างการบริหารจัดการมรดกทางวัฒนธรรมในรูปของประชาคม “ห้วยยอด ... บ้านเรา”