การแปรของเสียงพยัญชนะท้ายในภาษากะเหรี่ยงสะกอและภาษามลายูถิ่นปัตตานี: การเปลี่ยนแปลงที่กำลังดำเนินอยู่อันเนื่องมาจากการสัมผัสภาษา

Abstract

ตามสากลลักษณ์ของการเปลี่ยนแปลงของภาษา เสียงพยัญชนะท้ายเป็นเสียงที่มักจะสูญไป หากพบเสียงพยัญชนะท้ายเพิ่มขึ้นในตำแหน่งที่ไม่เคยมีมาก่อนก็จะถือว่าเป็นเรื่องที่น่าสนใจอย่างยิ่ง ดังในกรณีภาษากะเหรี่ยงสะกอซึ่งมีเสียงพยัญชนะท้ายเพียงเสียงเดียว คือ เสียงกักที่เส้นเสียง /ʔ/ และภาษามลายูถิ่นปัตตานีซึ่งมีเสียงพยัญชนะท้ายเพียง 3 เสียง เมื่อผู้พูดภาษาเหล่านี้ได้เรียนรู้ภาษาไทยทำให้เกิดการสัมผัสภาษา ลักษณะทางภาษาบางอย่างจากภาษาไทย เช่น การมีเสียงพยัญชนะท้ายหลายเสียงจึงอาจจะถูกยืมได้ งานวิจัยนี้ศึกษาการแปรของเสียงพยัญชนะท้ายในภาษากะเหรี่ยงสะกอและภาษามลายูถิ่นปัตตานี โดยมีวัตถุประสงค์เพื่อระบุรูปแปรและวิเคราะห์การแปรของเสียงพยัญชนะท้าย (Ø) และ (ʔ) ในภาษากะเหรี่ยงสะกอและภาษามลายูถิ่นปัตตานีตามปัจจัยทางสังคม ได้แก่ ภาวะสองภาษา อายุ ความใกล้ชิดชุมชน ทัศนคติ และวัจนลีลา และเพื่อสังเคราะห์การเปลี่ยนแปลงที่กำลังดำเนินอยู่ของภาษาโดยอาศัยผลการวิเคราะห์ทั้งหมด ข้อมูลที่ใช้ในการวิเคราะห์ได้มาจากการสัมภาษณ์ผู้บอกภาษา 120 คน จากจุดเก็บข้อมูล 4 แห่งๆ ละ 30 คน เป็นผู้พูดภาษากะเหรี่ยงสะกอที่หมู่บ้านป่าละอู อำเภอหัวหิน จังหวัดประจวบคีรีขันธ์ และหมู่บ้านแม่ปิง อำเภอปาย จังหวัดแม่ฮ่องสอน และผู้พูดภาษามลายูถิ่นปัตตานีที่หมู่บ้านตลาดแขก อำเภอเกาะ สมุย จังหวัดสุราษฎร์ธานี และหมู่บ้านรูสะมิแล อำเภอเมือง จังหวัดปัตตานี ผลการวิจัยพบการปรากฏของรูปแปรใหม่ของเสียงพยัญชนะท้ายในภาษากะเหรี่ยงสะกอที่หมู่บ้านป่าละอูเพียงแห่งเดียวเท่านั้น รูปแปรของเสียงพยัญชนะท้าย (Ø) มี 3 รูปแปร ได้แก่ รูปแปร [Ø] ซึ่งเป็นรูปแปรดั้งเดิม รูปแปร [ŋ] และ [k] ซึ่งเป็นรูปแปรใหม่ ส่วนรูปแปรของเสียงพยัญชนะท้าย (ʔ) มี 2 รูปแปร ได้แก่ รูปแปร [ʔ] ซึ่งเป็นรูปแปรดั้งเดิม และรูปแปร [k] ซึ่งเป็นรูปแปรใหม่ ส่วนผลการวิเคราะห์การแปรของเสียงดังกล่าวตามตัวแปรทางสังคม พบว่าตัวแปรทางสังคมทั้งหมดมีอิทธิพลต่อการปรากฏของรูปแปรใหม่ของเสียงพยัญชนะท้ายอย่างมีนัยสำคัญทางสถิติที่ระดับความเชื่อมั่น 0.01 โดยตัวแปรทางสังคมที่มีอิทธิพลต่อการปรากฏของรูปแปรใหม่ของเสียงพยัญชนะท้ายมากที่สุด คือ ทัศนคติที่มีต่อภาษาไทย รองลงมาตามลำดับ คือ ความใกล้ชิดชุมชน อายุ และภาวะสองภาษา นอกจากนี้ผลการวิเคราะห์วัจนลีลายังแสดงให้เห็นอย่างชัดเจนว่ารูปแปรใหม่ของเสียงพยัญชนะท้ายปรากฏในวัจนลีลาแบบระมัดระวังมากกว่าวัจนลีลาแบบเป็นกันเองอย่างมีนัยสำคัญทางสถิติที่ระดับความเชื่อมั่น 0.01 และจากผลการวิเคราะห์ข้อมูลทั้งหมดทำให้ผู้วิจัยสามารถสังเคราะห์แบบจำลองเพื่ออธิบายกลไกการเปลี่ยนแปลงที่กำลังดำเนินอยู่ของภาษา ซึ่งสรุปโดยสังเขปได้ว่าการเปลี่ยนแปลงที่กำลังดำเนินอยู่ของภาษามีความสัมพันธ์กับตัวแปรทางสังคมหรือเงื่อนไขทางสังคม หากภาษาที่สัมผัสมีศักดิ์ศรีมากกว่าภาษาแม่ และผู้พูดมีความสามารถในการใช้ภาษาไทยมาก มีอายุน้อย มีความใกล้ชิดชุมชนน้อย และมีทัศนคติบวกต่อภาษาที่สัมผัสมากกว่าภาษาแม่ก็มีแนวโน้มที่จะเกิดการเปลี่ยนแปลงที่กำลังดำเนินอยู่ของภาษาท้องถิ่น