พหุกรณีศึกษาการบริหารเชิงกลยุทธ์ของศูนย์เทคโนโลยีและสื่อสารการศึกษาตามปัจจัยแห่งความสำเร็จสำหรับการเรียนทางไกลออนไลน์ในระดับอุดมศึกษา

Abstract

การวิจัยเชิงคุณภาพครั้งนี้มีวัตถุประสงค์ 1) เพื่อศึกษาปัจจัยแห่งความสำเร็จสำหรับหลักสูตรการเรียนทางไกลออนไลน์ในระดับอุดมศึกษาที่สอดคล้องกับขอบข่ายงานของศูนย์เทคโนโลยีและสื่อสารการศึกษา 2) เพื่อศึกษาการบริหารศูนย์เทคโนโลยีและสื่อสารการศึกษาตามปัจจัยแห่งความสำเร็จสำหรับการเรียนทางไกลออนไลน์ในระดับอุดมศึกษา และ 3) เพื่อสังเคราะห์การบริหารเชิงกลยุทธ์ของศูนย์เทคโนโลยีและสื่อสารการศึกษาตามปัจจัยแห่งความสำเร็จสำหรับการเรียนทางไกลออนไลน์ในระดับอุดมศึกษา กลุ่มตัวอย่าง คือ ผู้บริหารและเจ้าหน้าที่ผู้ปฏิบัติงานของศูนย์เทคโนโลยีและสื่อสารการศึกษาและหลักสูตรการเรียนทางไกลออนไลน์ จำนวน 10 คน ผู้สอนออนไลน์ จำนวน 5 คนและผู้เรียนออนไลน์จำนวน 8 คน ระเบียบวิธีการวิจัยเชิงคุณภาพที่ใช้ในงานวิจัย ได้แก่ การวิจัยเอกสาร การสังเกต และการสัมภาษณ์เชิงลึก และการตรวจสอบความสอดคล้องของข้อมูลแบบสามเส้า ถูกนำมาใช้ในการเก็บรวบรวม การวิเคราะห์ และการตีความสรุปข้อมูล การสังเคราะห์การบริหารเชิงกลยุทธ์และกลยุทธ์ระดับปฏิบัติการได้รับการรับรองจากผู้เชี่ยวชาญด้านเทคโนโลยีและสื่อสารการศึกษา จำนวน 7 คน เครื่องมือที่ใช้ในการวิจัยคือ แบบวิเคราะห์เนื้อหา แบบสัมภาษณ์กึ่งโครงสร้าง และแบบประเมินการบริหารเชิงกลยุทธ์ ผลการวิจัยพบว่า 1. ปัจจัยแห่งความสำเร็จสำหรับหลักสูตรการเรียนทางไกลออนไลน์ในระดับอุดมศึกษาที่สอดคล้องกับขอบข่ายงานของศูนย์เทคโนโลยีและสื่อสารการศึกษา มี 4 ปัจจัยหลัก ดังนี้ 1) ปัจจัยด้านการจัดการของสถาบัน มีปัจจัยรองดังนี้ 1.1) การวางกรอบการทำงาน ได้แก่ การวางแผนโครงการ โครงสร้างการบริหารงาน การประสานงาน และการจัดงบประมาณ 1.2) การดำเนินงาน ได้แก่ การประชาสัมพันธ์ การปฐมนิเทศ และการรับสมัคร 1.3) การลงทุน ได้แก่ โครงสร้างพื้นฐานทางเทคโนโลยี 2) ปัจจัยด้านการออกแบบการเรียนการสอน มี 1 ปัจจัยรองดังนี้ (2.1) ระบบบริหารการเรียนรู้ ได้แก่ บทเรียนอิเล็กทรอนิกส์ และการติดตามผู้เรียน 3) ปัจจัยด้านบริการสนับสนุน มี 2 ปัจจัยรองดังนี้ 3.1) ทรัพยากรบุคคล ได้แก่ การสนับสนุนผู้เรียน การสนับสนุนผู้สอน และการสนับสนุนเจ้าหน้าที่ 3.2) ทรัพยากรอิเล็กทรอนิกส์ ได้แก่ การให้ความช่วยเหลือ และ 4) ปัจจัยด้านการประเมินหลักสูตร มี 1 ปัจจัยรองดังนี้ 4.1) การประเมินคุณภาพ ได้แก่ การประเมินคุณภาพการจัดการศึกษาทางไกล 2. การบริหารศูนย์เทคโนโลยีและสื่อสารการศึกษาตามปัจจัยแห่งความสำเร็จสำหรับการเรียนทางไกลออนไลน์ในระดับอุดมศึกษา พบว่ามี 2 รูปแบบที่มีความแตกต่างกัน อย่างไรก็ตามมีขอบข่ายงานที่สนับสนุนการบริหารหลักสูตรการเรียนทางไกลออนไลน์ที่เหมือนกันอยู่ 5 ขอบข่ายงาน ได้แก่ 1) การลงทุนโครงสร้างพื้นฐานทางเทคโนโลยี 2) การออกแบบบทเรียนอิเล็กทรอนิกส์ 3) การสนับสนุนผู้เรียน 4) การสนับสนุนผู้สอน และ 5) การบริการให้ความช่วยเหลืออิเล็กทรอนิกส์ ซึ่งในรูปแบบที่ 1 แสดงให้เห็นถึงการบริหารศูนย์เทคโนโลยีและสื่อสารการศึกษาที่สนับสนุนหลักสูตรการเรียนทางไกลออนไลน์ตามแนวคิดดั้งเดิม ขณะที่รูปแบบที่ 2 แสดงให้เห็นถึงรูปแบบของศูนย์เทคโนโลยีและสื่อสารการศึกษาที่ครอบคลุมการบริหารหลักสูตรฯ เสมือนเป็นสถาบันการจัดการศึกษาออนไลน์ ซึ่งมีการบริหารเพิ่มขึ้น 10 ขอบข่ายงาน ได้แก่ 6) การวางแผนโครงการ 7) การจัดโครงสร้างการบริหารงาน 8) การประสานงาน 9) การจัดงบประมาณ 10) การประชาสัมพันธ์ 11) การปฐมนิเทศ 12) การรับสมัคร 13) การติดตามผู้เรียน 14) การสนับสนุนเจ้าหน้าที่ และ 15) การประเมินคุณภาพการจัดการศึกษาทางไกล 3. การบริหารเชิงกลยุทธ์ของศูนย์เทคโนโลยีและสื่อสารการศึกษาในรูปแบบที่ 1 จากขอบข่ายงาน 5 ด้าน มีกลยุทธ์ระดับปฏิบัติการจำนวน 42 กลยุทธ์ และรูปแบบที่ 2 ที่มีขอบข่ายงานที่เพิ่มขึ้น 10 ด้าน มีกลยุทธ์ระดับปฏิบัติการเพิ่มขึ้นจำนวน 62 กลยุทธ์