อิสลามานุวัตรละครโทรทัศน์อิสลามในประเทศไทย

Abstract

การวิจัยเรื่อง “อิสลามานุวัตรละครโทรทัศน์อิสลามในประเทศไทย” มีวัตถุประสงค์เพื่อศึกษาคุณลักษณะของละครโทรทัศน์อิสลามในประเทศไทยที่ออกอากาศทางสถานีโทรทัศน์โมเดิร์นไนน์ และเคเบิ้ลทีวีมุสลิม ไวท์ ชาแนล และเพื่อศึกษาอิสลามานุวัตรและความสัมพันธ์ระหว่างหลักการศาสนาอิสลามกับองค์ประกอบการเล่าเรื่อง ด้วยการวิเคราะห์การเล่าเรื่องในละครโทรทัศน์อิสลามในประเทศไทยทั้งสิ้น 3 เรื่อง ได้แก่ อุมมี สวรรค์อยู่ใต้ฝ่าเท้ามารดา (2553) จะบังลิมอ รักรออยู่ปลายทาง (2554) และ รักแท้ เกิดที่บ้าน (2555) ประกอบกับการสัมภาษณ์ผู้เชี่ยวชาญด้านศิลปะและศาสนาอิสลาม ผู้ผลิตละคร รวมทั้งศึกษาทัศนคติของผู้ชมละครโทรทัศน์ชาวมุสลิม 3 กลุ่ม ได้แก่ กลุ่มผู้ชมอายุ 15-25 ปี กลุ่มผู้ชมอายุ 26-40 ปี และกลุ่มผู้ชมอายุ 55 ปีขึ้นไป รวมทั้งสิ้น 19 คน ด้วยการสนทนากลุ่มและการสัมภาษณ์ ผลการวิจัยพบว่า คุณลักษณะของละครโทรทัศน์อิสลามในประเทศไทย ขึ้นอยู่กับปัจจัยด้านมุมมองของผู้ผลิตที่มีต่อความสัมพันธ์ระหว่างโลกแห่งละครกับโลกแห่งศาสนบัญญัติอิสลามเป็นสำคัญ โดยคุณลักษณะที่ปรากฏในองค์ประกอบการเล่าเรื่อง ได้แก่ โครงเรื่องและแก่นเรื่องมุ่งนำเสนอความกตัญญูของลูกที่มีต่อแม่ โดยไม่ปรากฏเรื่องราวความรักระหว่างหญิงชาย ส่วนตัวละครมุสลิมมักเป็นตัวละครประเภทพระเอกผู้ไร้นางเอก และนางเอกผู้ไร้พระเอก โดยไม่ปรากฏลักษณะความใฝ่ใจในเรื่องรัก ทั้งยังพบว่าตัวละครมีการคลี่คลายความขัดแย้งตามโลกทัศน์อิสลามด้วยการขอพรจากพระเจ้าเสมอ ส่วนอิสลามานุวัตรองค์ประกอบการเล่าเรื่อง มีลักษณะสำคัญคือ การร้อยเรียงเหตุผลของโครงเรื่องตามโลกทัศน์อิสลาม การสร้างสรรค์แก่นเรื่องบนฐานรากของหลักคุณธรรมจริยธรรมอิสลาม โดยพบว่าตัวละครเป็นองค์ประกอบที่ได้รับการอิสลามานุวัตรมากที่สุด ได้แก่ การสร้างสรรค์ลักษณะการปรากฏตัวของตัวละครหญิง การสร้างค่านิยม ความเชื่อและความศรัทธา รวมทั้งลักษณะการแต่งกายตามศาสนบัญญัติอิสลาม ทั้งยังพบว่าผู้ผลิตมีการปรับกลวิธีการนำเสนอฉากที่ผิดบาปด้วยการลดทอนรายละเอียดและระยะเวลาในการนำเสนอด้วย ส่วนในด้านทัศนคติของผู้ชมพบว่า ผู้ชมจะมีการพิจารณาองค์ประกอบของละครในแง่ของความถูกต้องตามหลักศาสนาร่วมด้วยเสมอ โดยผู้ชมมีความเห็นว่าฉากที่ผิดบาป เช่น ฉากสถานบันเทิง และฉากการอยู่ด้วยกันเพียงลำพังของชายหญิง รวมทั้งการกำหนดให้นักแสดงหญิงมุสลิมมารับบทคนต่างศาสนิก ถือว่าเป็นองค์ประกอบที่ไม่มีความเหมาะสม เนื่องจากเป็นการนำเสนอองค์ประกอบละครที่ไม่สอดคล้องกับศาสนบัญญัติอิสลาม