ระบาดวิทยาเชิงโมเลกุลและการจำแนกสายพันธุ์ของเชื้อฮิวแมนพาราอินฟลูเอนซาไวรัสในผู้ป่วยเด็กไทยที่มีการติดเชื้อในระบบทางเดินหายใจส่วนล่าง

Abstract

โรคติดเชื้อไวรัสเป็นโรคติดเชื้อที่พบได้บ่อยในเด็กวัยแรกเกิดจนถึง 6 ปี และส่วนใหญ่มักพบในเด็กก่อนวัยเรียน บางครั้งเป็นถึงปีละหลายครั้ง โรคติดเชื้อระบบทางเดินหายใจที่เกิดจากเชื้อไวรัส อาจมีความรุนแรงแตกต่างกัน ทั้งนี้ขึ้นกับชนิดของไวรัส และภูมิต้านทานของเด็กด้วย ฮิวแมนพาราอินฟลูเอนซาไวรัส เป็นไวรัสที่ทำให้เกิดโรคในระบบทางเดินหายใจทั้งส่วนบนและส่วนล่างในเด็กที่มีอายุต่ำกว่า 5 ปี เป็นเชื้อที่มีความหลากหลาย สามารถจัดจำแนกทางชีวโมกุลได้ 4 สายพันธุ์ คือ HPIV-1 HPIV-2 HPIV-3 และ HPIV-4 ในการศึกษาวิจัยครั้งนี้ ทำการศึกษาระบาดวิทยาเชิงชีวโมเลกุลของเชื้อ HPIV โดยศึกษาจากตัวอย่างในระบบทางเดินหายใจ ครอบคลุมในภาคกลางของประเทศไทย ระยะเวลาที่ทำการศึกษาเป็นเวลา 4 ปีกับข้อมูลของการศึกษาระบาดวิทยาของเชื้อ HPIV เชิงชีวโมเลกุลทั้ง 4 สายพันธุ์ โดยใช้ตัวอย่างที่ทำการศึกษาครั้งนี้ทั้งสิ้น 650 ตัวอย่าง ในระหว่างปี 2010-2013 โดยใช้วิธี multiplex semi-nested PCR ในการคัดกรอง ผลการศึกษาพบว่า 4.76% (31/650) ของตัวอย่างให้ผลบวกต่อเชื้อ HPIV และมีการติดเชื้อร่วมของ HPIV กับไวรัสอื่นๆ ที่พบเป็นจำนวน 5 ตัวอย่าง ส่วนการจัดจำแนกสายพันธุ์ในระดับชีวโมเลกุลของเชื้อ HPIV ด้วยการพิจารณาข้อมูลลำดับนิวคลีโอไทด์ของยีน HN ที่ควบคุมการสร้างโปรตีน HN พบว่าข้อมูลนิวคลีโอไทด์ของเชื้อ HPIV มีความสัมพันธ์ทางวิวัฒนาการคล้ายกับ HPIV strain อื่นๆ ที่มีรายงานในฐานข้อมูล ลำดับสายวิวัฒนาการของ HPIV ถูกแยกออก เป็นสองกลุ่มหลัก แต่ละกลุ่มได้รับการจำแนกออกเป็นกิ่งย่อย โดย HPIV ทั้ง 4 สายพันธุ์ ถูกแยกออกจากกันอย่างชัดเจน ด้วยค่า bootstrap เท่ากับ 100 ซึ่งผลการวิเคราะห์ค่า % sequence identity matrix ของลำดับนิวคลีโอไทด์ เมื่อเปรียบเทียบกับ strain อื่นๆ ในสายพันธุ์เดียวกันของ HPIV นั้น มีค่าตั้งแต่ 84.4-100% แม้ว่าอัตราการระบาดของเชื้อ HPIV มีอัตราการระบาดที่ต่ำ แต่เป็นภาระทางการเงินของระบบสาธารณสุขของประเทศ นอกจากนี้ความรู้ที่ได้จากการศึกษานี้ จะเป็นประโยชน์สำหรับข้อมูลการเฝ้าระวังและป้องกันการแพร่ระบาดของโรคนี้ ในอนาคต