การตรวจสอบ microRNAs ของเซลล์ที่จำเพาะกับยีนของเชื้อไวรัสตับอักเสบบี จีโนไทป์ A-J

Abstract

microRNAs (miRNAs) เป็นอาร์เอ็นเอสายสั้นซึ่งทำหน้าที่ในการควบคุมการแสดงออกของยีนภายในเซลล์ โดยผ่านกลไกการสลายสาย mRNAs หรือยับยั้งกระบวนการแปลรหัส งานวิจัยก่อนหน้านี้พบว่า miRNA มีบทบาทสำคัญในการยับยั้งกระบวนการเพิ่มจำนวนของไวรัสได้ ในการศึกษาครั้งนี้ได้วิเคราะห์หา miRNAs ของเซลล์ที่จำเพาะกับยีนของเชื้อไวรัสตับอักเสบบี จีโนไทป์ต่าง ๆ โดยอาศัยฐานข้อมูล miRBase และ RNAhybrid ในการวิเคราะห์ แล้วพิจารณาคัดเลือก miRNA จากรูปแบบการเข้าคู่กันระหว่าง miRNA และ mRNA ของไวรัสตับอักเสบบี พบว่ามี miRNAs ทั้งหมด 41 miRNAs ที่สามารถเข้าคู่กับไวรัสตับอักเสบบีได้ และมี miRNAs จำนวน 14 ชนิดที่สามารถเข้าคู่กับไวรัสตับอักเสบบีได้หลายจีโนไทป์ โดยเฉพาะอย่างยิ่ง hsa-mir-5193 ซึ่งเป็น miRNA ที่เลือกมาศึกษาเพิ่มเติมในครั้งนี้ เนื่องจากเป็น miRNA ที่สามารถเข้าคู่กับนิวคลีโอไทด์ของไวรัสตับอักเสบบีจีโนไทป์ต่าง ๆ ได้มากที่สุด ได้แก่ จีโนไทป์ A, B, C, E, F, H, I และ J จากนั้นจึงทำการสร้าง miRNA Expression Vector และ Reporter Vector เพื่อใช้ในการศึกษาการทำงานของ hsa-mir-5193 ในเซลล์มะเร็งตับ ชนิด HepG2 แล้วตรวจสอบการทำงานของ miRNA โดยการวัดระดับการแสดงออกของยีน Luciferase โดยอาศัยเทคนิค Relative Luciferase Assay และ real-time PCR จากผล relative luciferase assay พบว่า hsa-mir-5193 สามารถลด Luciferase activity ได้อย่างมีนัยสำคัญทางสถิติ แต่ไม่สามารถยับยั้งการแสดงออกของยีน Luciferase ในระดับ mRNA ได้ ทั้งนี้เป็นผลเนื่องจากลักษณะการเข้าคู่ระหว่าง hsa-mir-5193 และ mRNA ของไวรัสตับอักเสบบีแบบไม่สมบูรณ์ (partial complementary) จึงเกิดการยับยั้งได้ในระดับการแสดงออกของโปรตีนเท่านั้น ดังนั้นงานวิจัยนี้จึงเป็นข้อมูลพื้นฐาน และมีประโยชน์ในการพัฒนาแนวทางใหม่สำหรับการยับยั้งเชื้อไวรัสตับอักเสบบีในอนาคต