การปฏิสนธินอกร่างกายในลูกโคก่อนวัยเจริญพันธุ์

Abstract

การวิจัยครั้งนี้มีจุดมุ่งหมายเพื่อศึกษาถึงความเป็นไปได้ในการฉีดกระตุ้นรังไข่ลูกโคพื้นเมืองไทยก่อนวัยเจริญพันธุ์ด้วยฮอร์โมนโกนาโดโทรปินรวมทั้งการกระตุ้นซ้ำและผลของการใช้ฮอร์โมน เอช ซี จี รวมทั้งความสามารถในการนำโอโอไซต์ที่ได้ไปทำการปฏิสนธินอกร่างกาย โดยการกระตุ้นลูกโคพื้นเมืองไทยอายุ 4-6 เดือนด้วยฮอร์โมน เอฟ เอส เอช ขนาด 192 มก. (32/32,24/24,24/24,16/16) โดยฉีดเข้ากล้ามทุก 12 ชั่วโมงในวันสุดท้ายของการฉีดกระตุ้นแบ่งลูกโคออกเป็น 2 กลุ่ม กลุ่มละ 5 ตัว คือกลุ่ม A ฉีดฮอร์โมน เอฟ เอส เอช ร่วมกับ ฮอร์โมน เอส ซี จี (500 ไอยู) และกลุ่ม B ฉีดเฉพาะฮอร์โมน เอฟ เอส เอช อย่างเดียว หลังจากนั้น 24 ชั่วโมง ดูดเก็บโอโอไซต์โดยการเปิดผ่าช่องท้อง จากนั้นทำการทดลองฉีดฮอร์โมนกระตุ้นซ้ำ ครั้งที่ 2, 3 และ 4 ห่างกันครั้งละ 6-8 สัปดาห์ โดยสลับกลุ่มการฉีดฮอร์โมนจากกลุ่ม A เป็นกลุ่ม B , กลุ่ม B เป็น กลุ่ม A สลับกันไป โอโอไซต์ที่เจาะเก็บได้แบ่งออกเป็น 2 ชนิดคือโอโอไซต์ที่เจริญพร้อมปฏิสนธิ (Matured oocyte) และโอโอไซต์ที่เจริญไม่พร้อมปฏิสนธิ (Immature oocyte) นำโอโอไซต์ที่ได้ไปเพาะเลี้ยงและทำการปฏิสนธิต่อไป จากการศึกษาพบว่า ค่าเฉลี่ยของการตอบสนองของรังไข่จากการฉีดกระตุ้น 4 ครั้งมีค่าเฉลี่ยเท่ากับ 32.2±3.0 ใบ/ครั้ง/ตัว และไม่มีความแตกต่างในแต่ละครั้งของการฉีดกระตุ้น (ครั้งที่ 1, 2, 3 และ 4 ตามลำดับ) เท่ากับ 46.1±8.8 , 28.6±3.6 , 26.4±3.5 และ 27.7±5.1 ใบ/ครั้ง/ตัว และกลุ่มทดลอง A ที่ฉีด ฮอร์โมน เอฟ เอส เอช ร่วมกับฮอร์โมน เอช ซี จี ไม่มีผลอย่างนัยสำคัญต่อการตอบสนองของรังไข่ทั้งจำนวนและขนาดของฟอลลิเคิล เมื่อเทียบกับกลุ่มทดลอง B ที่ฉีดเฉพาะฮอร์โมน เอฟ เอส เอช อย่างเดียว จากผลการกระตุ้นด้วยฮอร์โมนโกนาโดโทรปิน จำนวนโอโอไซต์ที่เก็บได้ทั้งหมด เท่ากับ 704 ใบจาก 1274 ฟอลลิเคิล เฉลี่ย 17.6±1.8 ใบ/ครั้ง/ตัว คิดเป็นอัตราการเก็บโอโอไซต์เท่ากับ 55.2 % โดยกลุ่มทดลอง A สูงกว่ากลุ่มทดลอง B เท่กับ 59.1% และ 50.5% ตามลำดับ และจากการกระตุ้นซ้ำจะได้โอโอไซต์ชนิด matured ลดลง (P<0.05) นอกจากนี้กลุ่มทดลอง A จะได้จำนวนโอโอไซต์ชนิด matured มากกว่าและโอโอไซต์ชนิด matured น้อยกว่ากลุ่ม B นำโอโอไซต์ที่ได้ไปเพาะเลี้ยงเพื่อให้เกิดสภาวะพร้อมปฏิสนธิในน้ำยาเพาะเลี้ยงโดยเลี้ยงร่วมกับเซลล์กรานูโลซานาน 24 ชั่วโมง สำหรับโอโอไซต์ชนิด immature และ 4 ชั่วโมง สำหรับโอโอไซต์ชนิด matured จากการสุ่มตัวอย่างโอโอไซต์ทั้ง 2 ชนิดมาตรวจดูสภาวะพร้อมปฏิสนธิ พบว่ามีอัตราการเกิดสภาวะพร้อมปฏิสนธิไม่แตกต่างกัน (73.6% และ 73.5% ตามลำดับ) นำโอโอไซต์ส่วนที่เหลือไปฏิสนธินอกร่างกายกับตัวอสุจิที่ผ่านขบนวนการ capacitation จากนั้นเลี้ยงตัวอ่อนที่ได้น้ำยาเพาะเลี้ยงชนิด B₂ ที่เติม 10% FCS โดยเลี้ยงร่วมกับเซลล์ท่อนำไข่โค ตรวจดูอัตราการแบ่งตัวหลังจากปฏิสนธินอกร่างกาย 48 ชั่วโมง พบว่า ได้อัตราการแบ่งตัวเท่ากับ 32.9% (114/346 ใบ) โดยไม่มีความแตกต่างระหว่างโอโอไซต์ชนิด immature และโอโอไซต์ชนิด matured เท่ากับ 32.2% และ 35.4% ตามลำดับ จากผลการศึกษาแสดงให้เห็นว่า สามารถฉีดกระตุ้นรังไข่ถูกโคพื้นเมืองไทยก่อนวัยเจริญพันธุ์ได้ด้วยฮอร์โมนโกนาโดโทรปินรวมทั้งกระตุ้นซ้ำโดยวิธีการเปิดผ่าช่องท้องเจาะเก็บโอโอไซต์และฮอร์โมน เอช ซี จี มีผลต่อการเพิ่มจำนวน โอโอไซต์ชนิด immature และอัตราการเก็บโอโอไซต์ อีกทั้งสามารถนำโอโอไซต์ที่ได้ไปทำการปฏิสนธินอกร่างกายและสามารถเจริญเป็นตัวอ่อนได้หลังการผสม 48 ชม.