การวิเคราะห์มิวเทชันของยีน CYP11B1 ในผู้ป่วยชาวไทยที่มีภาวะขาด 11บีตาไฮดรอกซิเลส

Abstract

ภาวะขาด 11บีตาไฮดรอกซิเลส (11ß-hydroxylase deficiency; 11ß-OHD) เป็นภาวะที่พบได้มากเป็นอันดับที่สองในกลุ่มโรคเปลือกต่อมหมวกไตหนาแต่กำเนิด โดยพบประมาณร้อยละ 5-8 ของผู้ป่วยโรคเปลือกต่อมหมวกไตหนาแต่กำเนิดทั้งหมด อาการหลักของผู้ป่วย คือ มีลักษณะที่แข็งแรงแบบเพศชายแม้ผู้ป่วยจะเป็นเพศหญิง, ความดันโลหิตสูง และมีอาการอวัยวะเพศกำกวมในเพศหญิง เนื่องมาจากความบกพร่องของเอนไซม์ 11บีตาไฮดรอกซิเลส ในกระบวนการสังเคราะห์ฮอร์โมนคอร์ติซอล โดยสาเหตุเกิดมาจากการเกิดมิวเทชันในยีน CYP11B1 ซึ่งเป็นยีนที่ผลิตเอนไซม์ 11บีตาไฮดรอกซิเลส วัตถุประสงค์ในการศึกษาเพื่อวิเคราะห์หามิวเทชันในยีน CYP11B1 ในผู้ป่วยชาวไทย 3 ราย ที่ได้รับการวินิจฉัยว่ามีภาวะขาด 11บีตาไฮดรอกซิเลส อีกทั้งศึกษาผลของมิวเทชันที่พบในผู้ป่วยที่มีภาวะขาด 11บีตาไฮดรอกซิเลส โดยได้วิเคราะห์และหามิวเทชันในทุกเอ็กซอนรวมทั้งรอยต่อระหว่างเอ็กซอนและอินทรอนของยีน CYP11B1 พบว่าผู้ป่วยรายที่ 1 และ 2 ซึ่งเป็นพี่น้องกันพบ compound heterozygous c.421C>T (p.R141X) และ c.1200+1G>A (IVS7 (ds, +1) GTG>ATG) ในผู้ป่วยรายที่ 3 พบ compound heterozygous c.714_740delTTCAT GCCCAGGAGCCTGTCTCGCTG และ c.1121G>A (p.R374Q) จากนั้นทำการทดลองด้วย minigene เพื่อศึกษาผลของมิวเทชันแบบ splice site พบว่า อาร์เอ็นเอของผู้ป่วยมีความแตกต่างกับอาร์เอ็นเอของคนปกติ ซึ่งพบอาร์เอ็นเอที่ผิดปกติ 2 ชนิดด้วยกัน คือ อาร์เอ็นเอที่ไม่มีเอ็กซอนที่ 7 และอาร์เอ็นเอที่ไม่มีเอ็กซอนที่ 7-8 ในผู้ป่วยนั่นเอง จากการทดลองดังกล่าว ทำให้ยืนยันได้ ว่า มิวเทชันแบบ splice site นี้ เป็นผลทำให้การตัดอินทรอนในกระบวนการถอดรหัสของผู้ป่วยเกิดความผิดพลาดและส่งผลให้เกิดภาวะขาด 11บีตาไฮดรอกซิเลส