ปัญหาความรับผิดทางแพ่งของไปรษณีย์เมื่อรับส่งสินค้าที่เกิดจากการซื้อขาย

Abstract

วิทยานิพนธ์ฉบับนี้มุ่งศึกษาถึงหลักการให้ความคุ้มครองผู้ซื้อสินค้า จากการซื้อขายสินค้าที่ผู้ขายมีการส่งมอบตัวทรัพย์ที่ซื้อขายให้แก่ผู้ซื้อโดยใช้บริการไปรษณีย์ ตามหลักของประมวลกฎหมายแพ่งและพาณิชย์ มาตรา 463 ผู้ขายซึ่งต้องส่งทรัพย์สินที่ซื้อขายจากที่แห่งหนึ่งไปยังอีกแห่งหนึ่ง เมื่อได้ส่งมอบทรัพย์สินที่ขายให้แก่ไปรษณีย์ถือว่าการชำระหนี้ของผู้ขายสมบูรณ์แล้ว การส่งมอบให้แก่ไปรษณีย์ของผู้ขายเท่ากับเป็นการส่งมอบให้แก่เจ้าหนี้ซึ่งเป็นผู้ซื้อ เมื่อผู้ซื้อได้รับทรัพย์ที่สั่งซื้อและทรัพย์สินนั้นเสียหาย หรือบุบสลาย หรือสูญหายระหว่างทางผู้ขายจึงไม่ต้องรับผิด ซึ่งในการซื้อขายสินค้า ผู้ซื้อควรจะต้องได้รับทรัพย์สินที่ซื้อในสภาพสมบูรณ์มิฉะนั้นผู้ขายต้องรับผิด จึงเป็นที่มาของการศึกษาวิจัยในวิทยานิพนธ์ฉบับนี้ จากการศึกษาพบว่า ประมวลกฎหมายแพ่งและพาณิชย์ มาตรา 463 ของไทยรับมาจากประมวลกฎหมายแพ่งเยอรมัน มาตรา 447 แต่รับมาเพียงบางส่วน ทำให้ถือว่าเมื่อผู้ขายส่งมอบให้แก่ไปรษณีย์เท่ากับส่งมอบให้แก่ผู้ซื้อสำเร็จ ซึ่งแท้จริงแล้วการใช้ในกฏหมายแพ่งเยอรมันนั้น จะถือว่าส่งมอบให้แก่ผู้ซื้อสำเร็จ ในกรณีที่ผู้ขายนั้นขายสินค้าที่ผู้ซื้อนั้นต้องรับสินค้าที่ซื้อไปเอง หรือผู้ซื้อนั้นต้องขนสินค้าที่ซื้อไปเองแต่ผู้ซื้อต้องการให้ผู้ขายส่งมอบให้แก่ผู้ซื้อ จึงตกลงกันให้ผู้ขายใช้ผู้ขนส่งในการส่งสินค้ามาให้แก่ผู้ซื้อเท่านั้น อย่างไรก็ตามในกฎหมายไทยเมื่อสินค้าที่ซื้อเสียหายในขณะทำการขนส่งทางไปรษณีย์ ผู้ขายนั้นถือว่าชำระหนี้ในการส่งมอบให้แก่ผู้ซื้อแล้วเมื่อส่งมอบสินค้าที่ขายให้แก่ผู้ขนส่ง ผู้ขายจึงไม่ต้องรับผิดในความเสียหายหรือบุบสลายที่เกิดขึ้นระหว่างขนส่ง ผู้ซื้อจึงต้องรับในฐานะเจ้าของกรรมสิทธิ์ในทรัพย์สินที่ซื้อ โดยตามสัญญาขนส่งผู้ซื้อเป็นบุคคลภายนอกผู้รับประโยชน์ และสิทธิของผู้ซื้อนั้นแตกต่างไปตามประเภทของผู้ให้บริการไปรษณีย์ที่ผู้ขายได้เลือกใช้เพื่อส่งมอบสินค้า คือ ไปรษณีย์เอกชนที่เป็นผู้ขนส่งตามประมวลกฎหมายแพ่งและพาณิชย์ สิทธิในสัญญาขนส่งที่ผู้ขายทำไว้กับไปรษณีย์ตกไปแก่ผู้ซื้อเมื่อสินค้ามาถึงมือผู้ซื้อและมีความบุบสลาย แต่หากเป็นบริษัท ไปรษณีย์ไทย จำกัดที่มีพระราชบัญญัติไปรษณีย์ พ.ศ. 2477 และไปรษณียนิเทศ พ.ศ. 2557 กำหนดไว้เป็นผู้ส่ง ผู้ซื้อจะได้รับค่าเสียหายตามบริการส่งไปรษณีย์ที่ผู้ขายเลือกไว้ และผู้ซื้อไม่มีสิทธิเรียกให้บริษัท ไปรษณีย์ไทย จำกัดให้จ่ายค่าเสียหายตามสัญญาขนส่งไปรษณียภัณฑ์ได้ หากไม่ได้มีการทักท้วงก่อนหรือขณะทำการนำจ่ายไปรษณียภัณฑ์ ทำให้สิทธิของผู้ซื้อจึงยังไม่ได้รับความคุ้มครองอย่างเพียงพอ ดังนั้นวิทยานิพนธ์ฉบับนี้จึงมีข้อเสนอว่าควรแก้ไขการตีความการใช้ มาตรา 463 ของไทยก่อนในเบื้องต้น และควรมีการแก้ไขประมวลกฎหมายแพ่งและพาณิชย์ มาตรา 463 ของไทย ซึ่งเป็นแนวทางที่ดีที่สุดในการแก้ไขปัญหานี้ในภายหลัง โดยแก้ไขตามความเป็นมาทางประวัติศาสตร์จากกฎหมายแพ่งเยอรมัน มาตรา 447 เพื่อให้การส่งมอบสินค้าที่ผู้ขายต้องส่งให้แก่ผู้ซื้อเองแต่ผู้ขายใช้ไปรษณีย์ขนส่งแทน ถือว่ามือของผู้ขนส่งคือมือของผู้ขาย เมื่อส่งมอบทรัพย์สินที่ขายให้ไปรษณีย์ทำการขนส่งไม่มีผลเป็นการส่งมอบทรัพย์ที่ขายแก่ผู้ซื้อสำเร็จ และควรมีการแก้ไขหลักเกณฑ์ความรับผิดในไปรษณียนิเทศ ข้อ 192 ของบริษัท ไปรษณีย์ไทย จำกัด โดยดูจากแนวทางของไปรษณีย์ในประเทศออสเตรเลียและประเทศญี่ปุ่น เพื่อให้ผู้ซื้อมีสิทธิในการเรียกให้บริษัท ไปรษณีย์ไทย จำกัด รับผิดในความเสียหายที่เกิดขึ้นในระหว่างขนส่งได้