เครือข่ายและกระบวนการทำข่าวของสำนักข่าวเด็กและเยาวชน "ขบวนการตาสับปะรด"

Abstract

การวิจัยครั้งนี้มีวัตถุประสงค์คือ 1. เพื่อศึกษาการรวมตัวของ "ขบวนการตาสับปะรด" 2. เพื่อศึกษารูปแบบการสื่อสารที่ใช้ในการขยายตัวเอง "ขบวนการตาสับปะรด" 3. เพื่อศึกษาปัจจัยที่มีผลต่อการรักษาเสถียรภาพของ "ขบวนการตาสับปะรด" 4. เพื่อศึกษาเป้าหมายของการทำข่าวของสำนักข่าวเด็กและเยาวชน "ขบวนการตาสับปะรด" 5. เพื่อศึกษากระบวนการทำข่าวของสำนักข่าวเด็กและเยาวชน "ขบวนการตาสับปะรด" 6. เพื่อศึกษาปัจจัยที่มีผลต่อการตัดสินใจเลือกข่าวของสำนักข่าวเด็กและเยาวชน "ขบวนการตาสับปะรด" โดยใช้ระเบียบวิธีวิจัยเชิงคุณภาพ ดำเนินการเก็บข้อมูลด้วยการสังเกต ทั้งแบบมีส่วนร่วมและไม่มีส่วนร่วม และการสัมภาษณ์แบบเจาะลึกผู้ให้ข้อมูลสำคัญ ผลการวิจัยพบว่า 1. การรวมตัวของ "ขบวนการตาสับปะรด" มีจุดกำเนิดมาจากคุณฉัตรชัย เชื้อรามัญ เพียงคนเดียว โดยเริ่มจากกิจกรรมค่ายเยาวชน แล้วสานต่อแนวคิดโดยการใช้จดหมาย จดหมายข่าว รายการวิทยุเด็กและเยาวชน สำนักข่าวเด็กและเยาวชน การใช้สื่ออินเตอร์เน็ตฯ เพื่อการติดต่อสื่อสารกันเป็นเครือข่าย 2. รูปแบบการสื่อสารที่ใช้เพื่อการขยายตัวมี 8 ช่วยสำคัญคือ 1) ช่วยการก่อตั้ง "ขบวนการตาสับปะรด" พบ 2 รูปแบบการสื่อสาร คือ 1.1) การสื่อสารกลุ่มภายในค่ายเยาวชนในประเด็นคุณภาพชีวิตและสิ่งแวดล้อม 1.2) การสื่อสารผ่านจดหมายเพื่อติดต่อและส่งข่าวสาร การเฝ้าระวังปัญหาสิ่งแวดล้อม 2) ช่วงการขยายเครือข่ายโดยเพิ่มการใช้การสื่อสารแบบบุคคลต่อบุคคล 3) ช่วงการขยายเครือข่ายโดยเพิ่มการใช้จดหมายข่าวในการติดต่อสื่อสาร 4) ช่วงการขยายเครือข่ายโดยปรับปรุงจดหมายข่าวเป็นจดหมายข่าว "พุทโธ่เอ๊ย!" 5) ช่วยการขยายเครือข่ายโดยเพิ่มรายการวิทยุเด็กและเยาวชน 6) ช่วยการขยายเครือข่ายโดยเพิ่มเครือข่ายรายการวิทยุทั่วประเทศ 7) ช่วยการจัดตั้งสำนักข่าวเด็กและเยาวชน "ขบวนการตาสับปะรด" โดยมีการใช้รูปแบบการสื่อสารเดิมที่มีอยู่ แต่ได้จัดตั้งสำนักข่าวฯ เพื่อเพิ่มประสิทธิภาพของสื่อ 8) ช่วงหลังการจัดตั้งสำนักข่าวเด็กและเยาวชนฯ จนถึงปัจจุบัน โดยเพิ่มสื่ออินเตอร์เน็ตในการเผยแพร่ข้อมูล 3. ปัจจัยด้านการสื่อสารที่มีผลต่อการรักษาเสถียรภาพาของ "ขบวนการตาสับปะรด" แบ่งเป็น 3 ระดับคือ ปัจจัยระดับบุคคล ได้แก่ 1) การกระตุ้นความสนใจเข้าร่วมกิจกรรมด้วย "การสื่อสารแบบบุคคลต่อบุคคล" 2) การมีผู้นำที่เข้มแข็งและมีความสามารถ 3) การมีเวลาว่างของเด็กและเยาวชน 4) การได้รับอนุญาตจากผู้ปกครองของเด็กและเยาวชน ปัจจัยระดับกลุ่ม ได้แก่ 1) การใช้ช่องทางการสื่อสารในการเพิ่มจำนวนและรักษาสัมพันธภาพของสมาชิก 2). การสื่อสารภายในค่ายเยาวชนสร้างความแข็งแรงให้เครือข่าย 3). การฝึกอบรมนักจัดรายการวิทยุที่มีมาอย่างต่อเนื่อง 4). สมาชิกกลุ่มมีความใกล้ชิดสนิทสนมกัน 5). การเสริมสร้างการมีส่วนร่วมในกิจกรรมและการทำงาน 6). สมาชิกของเครือข่ายมีความสนใจ กระตือรือร้น และเต็มใจที่จะทำงานหนัก 7). สมาชิกมีความจงรักภักดีต่อกลุ่ม และต้องการความภาคภูมิใจจากความสำเร็จของกลุ่ม ปัจจัยระดับองค์กร ได้แก่ 1). การมีวัตถุประสงค์ร่วมกันที่ท้าทายความสามารถ 2).ความง่ายที่จะเข้าร่วมเป็นสมาชิก 3). ความง่ายและความอิสระที่จะทำงานในลักษณะของ "ขบวนการตาสับปะรด" 4). การนำเสียงสะท้อนจากกลุ่มผู้เปิดรับสื่อมาใช้ในการปรับปรุงคุณภาพของงาน 4. สำนักข่าวเด็กและเยาวชนฯ มีเป้าหมายหลักดังนี้ 1). เพื่อเป็นพื้นที่ที่เปิดโอกาสให้เด็กและเยาวชนได้เสนอมุมมองของตนเองในการรายงานข่าว 2). เพื่อให้เด็กและเยาวชนรับรู้ถึงข่าวสารที่เป็นประโยชน์สำหรับตนเอง จากมุมมองของเด็กและเยาวชนเอง 3).เพื่อเป็นสิ่งกระตุ้นให้สังคมหันมาสนใจประเด็นด้านเด็กและเยาวชน 5. สำนักข่าวเด็กและเยาวชนฯ มีขั้นตอนและกระบวนการทำข่าว 6 ขั้นตอน ดังนี้ 1) การรวบรวมประเด็นข่าวที่น่าสนใจ 2). การเตรียมประเด็นข่าว 3). การออกไปทำข่าว 4). การเรียบเรียงประเด็นข่าว 5). การคัดเลือกข่าว 6). การรายงานข่าว 6. ปัจจัยที่มีผลต่อการตัดสินใจเลือกข่าวของสำนักข่าวเด็กและเยาวชน แบ่งออกเป็น 3 ระดับ ดังนี้ ปัจจัยระดับบุคคลและระดับกลุ่ม ได้แก่ มุมมองส่วนบุคคลของกลุ่มผู้คัดเลือกข่าวสาร ปัจจัยระดับองค์กรได้แก่ 1). ความสอดคล้องของเนื้อหาข่าวกับวัตถุประสงค์ของ"ขบวนการตาสับปะรด" 2). ความจำกัดในเนื้อที่และเวลาการนำเสนอข่าว ปัจจัยระดับสังคม ได้แก่ 1). เนื้อหาของข่าวเป็นเหตุการณ์ที่เกิดขึ้นจริง 2). ความเกี่ยวเนื่องของเนื้อหาข่าวกับเรื่องราวที่กำลังเป็นที่สนใจของสังคม