วิธีการบำรุงรักษาและปรับปรุงสภาพงานท่อระบบสุขาภิบาลภายในอาคารเก่า เพื่อให้พร้อมใช้งาน : กรณีศึกษาอาคารสำนักงาน

Abstract

งานท่อระบบสุขาภิบาลภายในอาคาร เป็นส่วนประกอบหนึ่งของระบบสุขาภิบาลที่จำเป็นต้องจัดให้มีในอาคารเพื่อให้เกิดความสะดวกสบายและความปลอดภัยแก่ผู้ใช้อาคาร เมื่อถึงช่วงเวลาหนึ่งตามอายุอาคารย่อมเกิดความเสื่อมสภาพ และจำเป็นต้องได้รับการบำรุงรักษาและปรับปรุงสภาพ เพื่อรักษาให้อาคารและระบบประกอบอาคารอยู่ในสภาพที่สามารถใช้งานได้อย่างมีประสิทธิภาพหรือกลับมามีสภาพดีอีกครั้ง การศึกษานี้มีวัตถุประสงค์เพื่อศึกษาวิธีการบำรุงรักษาและปรับปรุงสภาพงานท่อระบบสุขาภิบาลภายในอาคารเก่าเพื่อให้พร้อมใช้งาน ดำเนินการวิจัยโดยค้นคว้าข้อมูลจากกรณีศึกษาอาคารสำนักงานในกลุ่มอาคารที่มีอายุการใช้งานมากกว่า 20 ปี ที่ตั้งอยู่ศูนย์กลางย่านธุรกิจและย่านธุรกิจที่กำลังขยายตัวของกรุงเทพมหานครจำนวน 4 แห่ง ด้วยวิธีการสัมภาษณ์และสำรวจ จากการศึกษาพบว่าการบริหารด้านงานวิศวกรรรมไม่ได้จัดให้มีนโยบายในการดูแลบำรุงรักษาเฉพาะส่วนงานท่อระบบสุขาภิบาล ไม่มีการกำหนดหัวข้อ รายละเอียดการบำรุงรักษางานท่อในเอกสารตรวจสอบงาน และไม่มีการจัดทำแผนการบำรุงรักษาชัดเจน การเสื่อมสภาพและการชำรุดของท่อไม่สามารถระบุรอบเวลาการชำรุด และกำหนดการบำรุงรักษาและปรับปรุงสภาพงานที่แน่ชัดได้ ช่างประจำอาคารจะตรวจพบการชำรุดของท่อโดยการพบเชิงประจักษ์ในขั้นตอนการเข้าตรวจสอบงานเครื่องจักรใหญ่หรือเมื่อเกิดความเสียหายแล้ว โดยจะเข้าบำรุงรักษาด้วยวิธีการซ่อมแซมชั่วคราว บันทึกข้อมูลในเอกสารบันทึกซ่อม จนกระทั่งท่อดังกล่าวชำรุดเสียหายเกินกว่าจะใช้งานได้ตามปกติหรือไม่สามารถซ่อมแซมได้อีก จึงจะรวบรวมข้อมูลความเสียหาย ผลกระทบ รูปแบบงานเปลี่ยนแปลง แผนการ งบประมาณเสนอพิจารณาอนุมัติในแผนงานประจำปี ซึ่งจะดำเนินงานโดยช่างที่จัดจ้างจากภายนอก การปรับปรุงสภาพงานท่อระบบสุขาภิบาลในอาคารสำนักงานเก่าระหว่างการเปิดใช้งานอาคาร จะดำเนินงานได้โดยต้องไม่กระทบการเปิดให้บริการอาคาร พื้นที่งานติดตั้งท่อ ช่องทางการเข้าทำงานที่มีขนาดเล็กเป็นอุปสรรคในการทำงาน แนวการเดินติดตั้งท่อจะปรับติดตั้งตามพื้นที่เหลืออยู่และมักไม่มีการจัดทำแบบก่อสร้างจริงภายหลังงานแล้วเสร็จ ผลการศึกษาแสดงให้เห็นว่า ลักษณะความแตกต่างของสถานที่ติดตั้ง การใช้งาน สภาพแวดล้อม และการบำรุงรักษา มีผลกระทบต่ออายุการใช้งานของงานท่อ ซึ่งทำให้ไม่สามารถใช้งานได้อย่างเต็มประสิทธิภาพหรือยาวนานตามอายุขัยของวัสดุตามที่ทฤษฏีและผู้ผลิตกำหนด การบำรุงรักษาและปรับปรุงสภาพด้วยวิธีการชั่วคราวที่ไม่ตรงตามทฤษฎีและวิธีการมาตรฐาน ไม่ได้เป็นการแก้ไขที่มีประสิทธิภาพอย่างยั่งยืน เพราะจุดชำรุดดังกล่าวอาจจะเกิดการรั่วซึมภายหลัง ส่งผลให้ท่อนั้นๆ และท่อหรืออุปกรณ์โดยรอบเสียหายเพิ่มเติม ลุกลามเป็นความเสียหายหนัก พื้นที่ติดตั้งและช่องทางการเข้าบำรุงรักษางานท่อที่ไม่ได้ออกแบบไว้สำหรับการปรับปรุงสภาพหรือเปลี่ยนทดแทนส่งผลให้งานติดตั้งท่อใหม่ไม่สามารถดำเนินงานติดตั้งได้ตามมารฐานงานติดตั้งท่อกำหนด จากการศึกษานี้จึงสรุปได้ว่าวิธีการบำรุงรักษาและปรับปรุงสภาพงานท่อระบบสุขาภิบาลภายในอาคารเก่าที่มีประสิทธิภาพอย่างยั่งยืน ควรจัดให้มีเอกสารการตรวจสอบ แผนการบำรุงรักษาโดยเฉพาะนอกเหนือจากแผนการบำรุงรักษาเครื่องจักรใหญ่ สร้างระบบการบันทึกข้อมูลงานบำรุงรักษาและปรับปรุงสภาพ และจัดทำแบบก่อสร้างจริงกรณีมีงานเปลี่ยนทดแทนทุกครั้ง เพื่อใช้ในการอ้างอิงหรือตรวจสอบงานภายหลัง วิธีการดำเนินงานควรยึดตามทฤษฎีวิธีการบำรุงรักษาและตามมาตรฐานงานติดตั้งงานท่อระบบสุขาภิบาล