ปัจจัยหลักที่มีผลกระทบต่อการจัดรูปแบบภูมิสถาปัตยกรรมเพื่อกระตุ้นความรู้สึกอยากออกกำลังกาย

Abstract

ปัจจุบันปัญหาด้านสุขภาพที่เกี่ยวกับการออกกำลังกายน้อยกว่าอดีต การเพิ่มขึ้นของน้ำหนักตัวของร่างกายจึงเป็นสาเหตุของการเจ็บป่วยต่างๆ โดยเฉพาะกลุ่มโรค Non-communicated Disease (NCD) น้ำหนักตัวของร่างกายเพิ่มขึ้นเป็นสาเหตุของการเจ็บป่วยของโรคเหล่านี้ วิถีชีวิตปัจจุบันมีกิจกรรมการออกกำลังการน้อย การเสริมกิจกรรมการออกกำลังกายโดยแฝงการออกกำลังกาย การวิจัยนี้มุ่งศึกษาปัจจัยที่จูงใจให้ผู้ใช้อาคารอยากออกไปใช้พื้นที่ภายนอกอาคารซึ่งผสมผสานการออกกำลังกายโดยการเดินหรือเคลื่อนไหวร่างกายมากขึ้นเพื่อลดปริมาณการสะสมน้ำหนักตัว ปัจจัยการรับรู้ของมนุษย์ที่ส่งผลให้ผู้ใช้อาคารอยากออกไปใช้พื้นที่สวนภายนอกอาคาร ได้แก่ ปัจจัยการรับรู้ทางสายตา ทางเสียง ทางกลิ่นและทางร่างกาย ผลการวิจัยพบว่าปัจจัยด้านการรับรู้ทางสายตา ได้แก่ ความร่มรื่น ร่มเย็น มีสภาพธรรมชาติที่สวยงาม (ร้อยละ 61) ปัจจัยด้านการรับรู้ทางเสียง ได้แก่ เสียงธรรมชาติ และเสียงการพูดคุยของกลุ่มคน (ร้อยละ 70) ปัจจัยด้านการรับรู้ทางกลิ่น ได้แก่ กลิ่นดอกไม้ (ร้อยละ 60) ปัจจัยการรับรู้ทางร่างกาย ได้แก่ ความรู้สึกเย็นจากร่มเงาและต้นไม้ (ร้อยละ 67)กรณีศึกษาอาคารตัวอย่าง 3 อาคาร ได้แก่ บ้านพักอาศัยทั่วไป บ้านชีวาทิตย์ และอาคารอนุรักษ์พลังงานเฉลิมพระเกียรติ เพื่อทราบถึงอัตราการใช้พลังงานจากกิจกรรมที่มีอิทธิพลจากการออกแบบ เช่น ระยะทางเดิน ทางเดินโค้ง ทางราบและทางลาดเอียง เป็นต้น ผลการศึกษาพบว่า การใช้ปัจจัยการรับรู้ต่างๆ ประกอบกับการออกแบบให้มีการใช้กิจกรรมการเคลื่อนไหวร่างกายเพิ่มมากขึ้น ผู้ใช้อาคารใช้พลังงานมากขึ้นในวิถีชีวิตปกติ จากผลการศึกษาดังกล่าว นำไปออกแบบภูมิทัศน์รอบห้องเรียนธรรมชาติ ณ คณะสถาปัตยกรรมศาสตร์ มหาวิทยาลัยธรรมศาสตร์รังสิต เพื่อเก็บข้อมูลการใช้พื้นที่สวนภายนอกอาคารและปริมาณพลังงานที่ร่างกายใช้ในการออกกำลังกายแฝง ผลการเก็บข้อมูลสรุปว่า นักศึกษาและเจ้าหน้าที่ออกมาใช้พื้นที่ในสวนรอบอาคาร การใช้เนินดินและเส้นทางเดินโค้งประกอบกับการใช้ต้นไม้และร่มเงาที่ร่มรื่น ทำให้ร่างกายสามารถเผาผลาญพลังงานเพิ่มขึ้น หากคำนวณปริมาณพลังงานที่ใช้ในกิจกรรมออกกำลังการแฝงในหนึ่งสัปดาห์สามารถลดน้ำหนักตัวประมาณ 1 กิโลกรัมทุกๆ 7,700 แคลลอรี่ เมื่อประยุกต์ใช้ปัจจัยที่จูงใจให้ผู้ใช้อาคารอยากออกไปใช้พื้นที่และเกิดกิจกรรมภายนอกอาคารแล้ว การออกแบบสภาพแวดล้อมรอบอาคารจะช่วยเพิ่มการใช้พลังงานจากกิจวัตรประจำวันมากขึ้น จึงมีแนวโน้มที่จะลดการสะสมของอาหารส่วนเกินของวิถีชีวิตปัจจุบัน