แนวทางการออกแบบปรับปรุงฟื้นฟูพื้นที่พาณิชยกรรมย่านราชประสงค์

Abstract

การวิจัยนี้มีวัตถุประสงค์ในการเสนอแนะแนวทางการออกแบบชุมชนเมือง เพื่อพัฒนาพื้นที่บริเวณย่านพาณิชยกรรมราชประสงค์ ซึ่งแต่เดิมจัดว่าเป็นย่านการค้าที่สำคัญย่านหนึ่งของกรุงเทพมหานครฯ ในปัจจุบันย่านราชประสงค์กำลังมีการเปลี่ยนแปลงอย่างมากซึ่งตอบรับกับการเปลี่ยนแปลงต่างๆที่เกิดขึ้นโดยรอบพื้นที่ จะเห็นได้จากการรื้อถอนอาคารพาณิชยกรรมที่มีสภาพเสื่อมโทรมหลายอาคาร อาทิ บริเวณริมซอยราชดำริ 2 และซอยโรงแรมอโนมา ซึ่งจะถูกทดแทนด้วยห้างสรรพสินค้า และโรงแรมขนาดใหญ่ นอกจากนี้ตำแหน่งที่ตั้งและศักยภาพในการเป็นศูนย์กลางการเปลี่ยนถ่ายการสัญจรระบบขนส่งมวลชนที่สำคัญในระดับเมือง ของรถไฟฟ้า บีทีเอส รถโดยสารประจำทาง และเรือด่วนคลองแสนแสบ ก็มีส่วนสำคัญอย่างยิ่งในการทำให้การเปลี่ยนแปลงเกิดขึ้นในพื้นที่ได้รวดเร็วมากขึ้น หากไม่มีการเสนอแนะแนวทางในการพัฒนา ปล่อยให้เกิดการเปลี่ยนแปลงไปตามปัจจัยแวดล้อมต่างๆ ก็อาจทำให้ย่านพาณิชยกรรมราชประสงค์ถูกพัฒนาไปอย่างไม่มีประสิทธิภาพได้ ดังนี้จึงต้องมีการศึกษาถึงการเปลี่ยนแปลงที่เกิดขึ้นในพื้นที่ ซึ่งเป็นผลกระทบจากการเปลี่ยนแปลงของระบบขนส่งมวลชนรอบๆพื้นที่ และเสนอแนะแนวทางการพัฒนาที่สอดคล้องกับบริบทของการเป็นพื้นที่พาณิชยกรรมศูนย์กลางเมือง เพื่อให้เข้าใจถึงปัจจัยที่ทำให้เกิดการเปลี่ยนแปลงและขั้นตอนต่างๆในการพัฒนาเมืองและหาแนวโน้มในการเปลี่ยนแปลงในอนาคต ซึ่งการศึกษาจะประกอบด้วยการประเมินการเปลี่ยนแปลงพื้นที่จากการใช้ภาพถ่ายทางอากาศหลายๆปีมาวิเคราะห์ร่วมกับการเปลี่ยนแปลงการใช้ที่ดิน การเข้าถึงและระบบการสัญจร และการเปลี่ยนแปลงที่เกิดขึ้นกับพื้นที่ว่างภายในพื้นศึกษา ร่วมกับการสำรวจ การสังเกต การสัมภาษณ์ และการวิเคราะห์พื้นที่ เพื่อกำหนดแนวทางในการออกแบบพื้นที่ดังกล่าวต่อไป ซึ่งพบว่าปัจจัยที่สำคัญคือ การเข้าถึงพื้นที่ไม่ว่าจะด้วยการสัญจรแบบใดก็ตาม การพัฒนาจะขยายตัวไปตามพื้นที่ที่มีการเข้าถึงสะดวก ซึ่งปัจจุบันการพัฒนาเกิดกระจุกตัวอยู่ตามแนวถนนสายหลัก คือ ถนนราชดำริ และถนนเพลินจิต ต่างกับพื้นที่ด้านในและพื้นที่บริเวณริมคลองแสนแสบที่เข้าถึงยาก ทำให้พื้นที่มีการใช้ประโยชน์อย่างไม่เต็มศักยภาพ ด้วยปัญหาข้างต้นทำให้ต้องมีการวางแนวทางการออกแบบให้สามารถใช้ประโยชน์จากระบบขนส่งมวลชนต่างๆของพื้นที่ศึกษา ในการที่จะสนับสนุนให้พื้นที่บริเวณย่านพาณิชยกรรมราชประสงค์เป็นย่านค้าขายที่มีความสำคัญต่อไป ผลการศึกษาได้เสนอแนวทางการพัฒนาพื้นที่บริเวณย่านพาณิชยกรรมราชประสงค์ ให้มีความสอดคล้องกับแนวโน้มการพัฒนาเมืองในอนาคตโดยกำหนดนโยบายการพัฒนาเป็น 3 ส่วน คือ การเพิ่มความหนาแน่นของการพัฒนาบริเวณริมคลองแสนแสบและพื้นที่ด้านใน การเชื่อมต่อระบบขนส่งมวลชนโดยรอบพื้นที่ด้วยทางเดินเชื่อมต่อกัน การสร้างความต่อเนื่องของกิจกรรมการค้าระหว่างพื้นที่บริเวณย่านพาณิชยกรรมราชประสงค์กับพื้นที่โดยรอบ พร้อมทั้งได้เสนอแนวทางการปฏิบัติที่เป็นลำดับขั้นตอนรวมถึงหน่วยงานต่างๆที่เกี่ยวข้องกับการพัฒนา เพื่อให้สามารถนำไปเป็นแนวทางในการใช้งานต่อไปได้