โอเคเนชั่นบล็อกในฐานะวารสารศาสตร์ภาคพลเมือง

Abstract

งานวิจัยนี้มีวัตถุประสงค์เพื่อศึกษาถึงลักษณะวารสารศาสตร์ภาคพลเมืองของเว็บไซต์โอเคเนชั่น (www.oknation.net) โดยเลือกศึกษาเฉพาะพัฒนาการ กระบวนการผลิตเนื้อหา การจัดการ รูปแบบและลักษณะในการนำเสนอเนื้อหา รวมทั้งความสัมพันธ์ในเชิงเนื้อหาของเว็บไซต์โอเคเนชั่นและสื่อสารสนเทศของบริษัทเนชั่น มัลติมีเดีย กรุ๊ป (สื่อหนังสือพิมพ์และอินเทอร์เน็ต) โดยใช้วิธีวิจัยทั้งเชิงคุณภาพด้วยการสัมภาษณ์เชิงลึกและเชิงปริมาณด้วยการวิเคราะห์เนื้อหาบล็อกและระบบแสดงความคิดเห็น ผลการศึกษาพบว่า เว็บไซต์โอเคเนชั่นมีลักษณะเป็นวารสารศาสตร์ภาคพลเมือง ซึ่งสมาชิกเว็บไซต์มีส่วนร่วมในการผลิตและบริหารจัดการเนื้อหาเพื่อเผยแพร่ผ่านบล็อกส่วนบุคคลได้อย่างเป็นอิสระ และปรากฏการมีส่วนร่วมของสมาชิกเว็บไซต์ในด้านการแสดงความคิดเห็น การคัดกรองและบรรณาธิการ การตรวจสอบข้อเท็จจริง การรายงานข่าวที่ให้ผู้อ่านมีส่วนร่วมในการประเมินค่าและ การแพร่ภาพและกระจายเสียง ซึ่งเนื้อหาในเว็บไซต์มีเอกลักษณ์เฉพาะด้านความหลากหลาย มีรูปแบบและเนื้อหาที่ยืดหยุ่น และลักษณะการรายงานข่าวในระดับรากหญ้า อีกทั้งยังสะท้อนความเป็นชุมชนออนไลน์ที่ส่งเสริมกระบวนการวารสารศาสตร์ภาคพลเมืองได้ ทั้งนี้ข้อมูลจากการศึกษา พบว่า เนื้อหาส่วนใหญ่ในเว็บไซต์โอเคเนชั่นยังคงเป็นประเด็นจากความสนใจส่วนบุคคลของบล็อกเกอร์และประเด็นที่สะท้อนจากสื่อกระแสหลักมากกว่าประเด็นสาธารณะ อีกทั้งไม่มีการอ้างอิงแหล่งที่มาของข้อมูล และมีความเป็นอัตวิสัยจากการสอดแทรกความคิดเห็นของบล็อกเกอร์และการเล่าเรื่องด้วยมุมมองเพียงด้านเดียว ขณะที่พื้นที่ระบบแสดงความคิดเห็น ทำหน้าที่เพื่อการปฏิสัมพันธ์ระหว่างสมาชิกเว็บไซต์ มากกว่าการโต้แย้งอย่างมีเหตุผลและไม่สามารถนำไปสู่ข้อสรุปร่วมกันเพื่อเคลื่อนไหวในประเด็นสาธารณะ เว็บไซต์โอเคเนชั่นจึงยังไม่สามารถเป็นพื้นที่สาธารณะอย่างเต็มรูปแบบได้ ผลการศึกษายังแสดงให้เห็นว่า เว็บไซต์โอเคเนชั่นมีความสัมพันธ์ในด้านการบูรณาการเนื้อหากับสื่อสารสนเทศในเครือเนชั่นฯ โดยทำหน้าที่เป็นช่องทางการสื่อสารสู่สาธารณะที่เพิ่มเติมจากสื่อกระแสหลัก และเป็นแหล่งข้อมูลข่าวสารแห่งใหม่สำหรับสื่อทุกแขนงในองค์กร