การกระจายตัวและความเข้มข้นของสารพีเอเอชในดินรอบบริเวณโรงงานเยื่อกระดาษ

Abstract

งานวิจัยนี้เป็นการศึกษาการกระจายตัวและความเข้มข้นของสารพีเอเอชในตัวอย่างดินจากพื้นที่ศึกษา 6 แห่ง ที่อยู่รอบโรงงานเยื่อกระดาษแห่งหนึ่งในจังหวัดพระนครศรีอยุธยา โดยทำการเก็บตัวอย่างดิน 3 ระดับ คือระดับผิวหน้า (0-20 เซนติเมตร) ระดับความลึก 20-40 เซนติเมตรและระดับความลึก 40-60 เซนติเมตร เก็บตัวอย่าง 2 ครั้ง คือในเดือนพฤษภาคมและตุลาคม 2551 เพื่อเป็นตัวแทนในฤดูแล้งและฤดูฝน ตามลำดับ ผลการวิเคราะห์ตัวอย่างพบสารพีเอเอชรวมในระดับความเข้มข้น 39.9-91.3 นาโนกรัมต่อกรัมในฤดูฝนและ 111.7-261.8 นาโนกรัมต่อกรัมในฤดูแล้ง ค่าเฉลี่ยของความเข้มข้นรวมในฤดูฝนและฤดูแล้งมีค่าเท่ากับ 55.6+18.9 และ 156.4+61.5 นาโนกรัมต่อกรัม ตามลำดับ สำหรับความเข้มข้นรวมของสารพีเอเอชในดินตามระดับความลึกทั้ง 3 ระดับ ไม่แสดงความสัมพันธ์ที่ชัดเจนระหว่างสารพีเอเอชและระดับความลึกและยังไม่สามารถอธิบายการเคลื่อนที่หรือการเปลี่ยนรูปของสารพีเอเอชจากดินผิวหน้าลงสู่ดินชั้นล่างได้อย่างชัดเจนในการศึกษาครั้งนี้ อย่างไรก็ตารม ระดับการปนเปื้อนของสารพีเอเอชในพื้นที่ศึกษาส่วนใหญ่อยู่ในระดับที่ไม่เป็นพิษ (<200 นาโนกรัมต่อกรัม) มีบางพื้นที่ที่พบอยู่ในระดับปานกลาง (200-600 นาโนกรัมต่อกรัม) การวิเคราะห์ความเป็นไปได้ของแหล่งกำเนิดสารพีเอเอชที่ปนเปื้อนในพื้นที่ศึกษานี้ พบว่าในตัวอย่างดินเกือบทั้งหมดพบสารพีเอเอชในกลุ่มที่มีจำนวนวงอะโรมาติกในโครงสร้างโมเลกุล 4-6 วง เป็นสัดส่วนมากกว่าร้อยละ 50 ของสารพีเอเอชทั้งหมด (16 ชนิด) ซึ่งอาจบ่งชี้ได้ว่ามีความเป็นไปได้สูงที่จะมีแหล่งกำเนิดมาจากการเผาไหม้ นอกจากนี้ เมื่อพิจารณาจากอัตราส่วน Benzo(a)anthracene//(Benzo(a)anthracene+Chrysene) และอัตราส่วน Fluorathene//(Fluoranthene+Pyrene) พบว่าแหล่งกำเนิดของสารพีเอเอชเป็นไปได้ที่จะมีที่มาทั้งจากการเผาไหม้และปนเปื้อนสารปิโตรเลียม โดยมีแนวดน้มค่อนไปทางการเผาไหม้