วิวัฒนาการโครงสร้างของแอ่งอยุธยา จังหวัดพระนครศรีอยุธยา

Abstract

แอ่งอยุธยาเป็นแอ่งตะกอนแบบกึ่งกราเบนที่เกิดในช่วงมหายุคซีโนโซอิก ตั้งอยู่ในบริเวณตอนใต้ของพื้นที่ ราบลุ่มภาคกลาง ครอบคลุมพื้นที่ 2,790 ตารางกิโลเมตรและลึกมากถึง 3 กิโลเมตร ธรณีวิทยาโครงสร้างภายใน แอ่งอยุธยามีความซับซ้อนเนื่องจากการเปลี่ยนแปลงทางธรณีแปรสัณฐานหลายรูปแบบ การศึกษานี้ใช้ประโยชน์ จากข้อมูลคลื่นไหวสะเทือนชนิดสองมิติและข้อมูลหลุมเจาะ เพื่อสร้างแบบจำลองวิวัฒนาการการเกิดแอ่งอยุธยา และอธิบายเหตุการณ์ทางธรณีแปรสัณฐานในช่วงมหายุคซีโนโซอิก การศึกษานี้ได้แบ่งวิวัฒนาการของแอ่งอยุธยาออกเป็น 4 เหตุการณ์อายุ คือช่วง (1) เหตุการณ์แอ่งขยาย ช่วงต้น (early extensional phase) (2) เหตุการณ์แอ่งขยายช่วงปลาย (late extensional phase) (3) เหตุการณ์โครงสร้างผกผัน (Inversion phase) และ (4) เหตุการณ์แอ่งทรุด (subsidence phase) โดยช่วง เหตุการณ์แอ่งขยายช่วงต้น เกิดขึ้นในสมัยโอลิโกซีนตอนปลายมีการแตกแยกของเปลือกโลกเนื่องจากแรงยืดใน ทิศทางตะวันออกตะวันตกโดยประมาณพร้อมกับการเกิดรอยเลื่อนปกติ ซึ่งได้มีชุดหินทรายแป้งสลับกับหินทราย และหินโคลนที่เกิดในช่วงเวลานี้แสดงความหนาที่มากขึ้นเมื่ออยู่ใกล้ระนาบรอยเลื่อน โดยมีรอยเลื่อนปกติมุมเอียง เทไปทางทิศตะวันตกขนาดใหญ่เป็นตัวควบคุมโครงสร้างและรูปร่างของแอ่งอยุธยา ต่อมาในช่วง เหตุการณ์แอ่งขยายช่วงปลาย พบว่าเปลือกโลกมีการแยกตัวอีกครั้งเกิดการสะสมตัวของชุดหินแบบไม่ต่อเนื่องกับ ชุดหินตะกอนที่เกิดก่อน โดยได้เกิดการสะสมตัวของชุดหินทรายและหินโคลนสลับกับหินทรายแป้งที่มีการตก สะสมตัวในสภาพแวดล้อมการตกสะสมตัวแบบตะกอนน้าพารูปพัด (alluvial fan) ในช่วงเวลาดังกล่าว หลังจาก นั้นในช่วงอายุไมโอซีนตอนกลาง แอ่งอยุธยาได้รับอิทธิพลจากแรงอัดที่มากระทาในแนวตะวันตกเฉียงเหนือ- ตะวันออกเฉียงใต้เกิดเป็นเหตุการณ์โครงสร้างผกผัน มีการยกตัวของชุดหินเดิมเป็นโครงสร้างรูปประทุนที่มีความ สูงประมาณ 130-150 เมตร ซึ่งจะพบได้บริเวณชุดหินเป็นหินประเภทหินทรายแป้งสลับกับหินทรายและหินโคลน ชั้นบาง โดยบริเวณที่พบการเกิดโครงสร้างรูปประทุนจะอยู่บริเวณชุดตะกอนที่สะสมตัวใกล้ระนาบรอยเลื่อนปกติ ทาให้เกิดการยกตัวของชุดหินเดิมซึ่งเกิดขึ้นในสมัยไมโอซีนตอนกลาง หลังจากนั้นแอ่งอยุธยาเข้าสู่ช่วงการเกิด เหตุการณ์แอ่งทรุด ซึ่งได้มีการสะสมตัวของชุดหินโคลนและหินทรายแป้งจากช่วงอายุไพโอซีนตอนกลางมาจนถึง ปัจจุบัน