ความสัมพันธ์ระหว่างชนิดนก พันธุ์พืช และการจัดการสวนสาธารณะ เขตกรุงเทพมหานคร

Abstract

วัตถุประสงค์ของวิทยานิพนธ์เรื่องนี้เพื่อศึกษาการจัดการพื้นที่ ชนิดพืชที่ปลูก ความหลากหลายของนก และความสัมพันธ์ระหว่างจำนวนชนิดนกกับปัจจัยทั้ง 7 ประการ ได้แก่ ขนาดพื้นที่ของสวนสาธารณะ จำนวนชนิดพันธุ์ไม้ยืนต้น จำนวนชนิดพันธุ์ไม้ทุกประเภท อายุสวนสาธารณะ ขนาดพื้นที่สีเขียว ขนาดแหล่งน้ำ และจำนวนผู้เข้ามาใช้บริการของสวนสาธารณะทั้ง 4 แห่ง ในเขตกรุงเทพมหานคร ได้แก่ สวนรมณีนาถ สวนธนบุรีรมย์ สวนสมเด็จพระนางเจ้าสิริกิติ์ และสวนลุมพินี ผลการศึกษาพบว่า การออกแบบและการจัดการสวนสาธารณะแต่ละแห่งตั้งแต่อดีตจนถึงปัจจุบันมีวัตถุประสงค์เพื่อการพักผ่อนของประชาชนเป็นหลัก มิได้เน้นการจัดการที่ครอบคลุมการใช้ประโยชน์ร่วมกันระหว่างคนกับนก การจัดการด้านสัดส่วนของพื้นที่ระหว่าง แหล่งน้ำ สิ่งก่อสร้าง และพื้นที่สีเขียวภายในสวนสาธารณะแต่ละแห่งแตกต่างกัน พันธุ์ไม้ยืนต้นที่ปลูกในสวนสาธารณะทั้ง 4 แห่ง ส่วนใหญ่มีศักยภาพในการเป็นพืชอาหารและแหล่งสืบพันธุ์วางไข่ของนกน้อย โดยพบว่า ชนิดที่เป็นอาหารของนกในบางช่วงและบางเวลามีเพียง 6-20% ของไม้ยืนต้นที่ปลูกทั้งหมด ค่าเฉลี่ยของชนิดนกที่พบตลอดปีในแต่ละสวนแตกต่างอย่างมีนัยสำคัญ ยกเว้นในสวนสมเด็จพระนางเจ้าสิริกิติ์และสวนลุมพินี โดยสวนรมณีนาถพบนกโดยเฉลี่ย 18 ชนิด สวนธนบุรีรมย์พบนก 25 ชนิด สวนสมเด็จพระนางเจ้าสิริกิติ์พบนก 27 ชนิด และสวนลุมพินีพบนก 29 ชนิด ค่าดัชนีความหลากหลายของนกทั้ง 4 สวนไม่แตกต่างอย่างมีนัยสำคัญ และไม่พบความสัมพันธ์เชิงเส้นกับปัจจัยทั้ง 7 ประการ ผลการศึกษาครั้งนี้ได้นำมาใช้เสนอแนะด้านการจัดการสวนสาธารณะเพื่อเพิ่มความหลากหลายของชนิดนกให้มากขึ้น