ธรณีสัณฐานวิทยาและรูปแบบของกุมภลักษณ์จากแม่น้ำโขงบริเวณสามพันโบก อำเภอโพธิ์ไทร จังหวัดอุบลราชธานี

Abstract

น้ำแหล่งสามพันโบก เป็นพื้นที่ที่มีกุมภลักษณ์ หรือที่รู้จักกันโดยทั่วไปว่า “โบก” กระจาย ตัวอย่างมากมายในชั้นหินทรายหมวดหินภูพาน อย่างไรก็ตามการศึกษาเชิงลึกทางด้านธรณี สัณฐานวิทยาในพื้นที่รวมถึงการจำแนกลักษณะกุมภลักษณ์ นั้นมีค่อนข้างน้อย อีกทั้งการตั้ง อุทยานธรณีวิทยาในบริเวณพื้นที่สามพันโบก จำเป็นต้องศึกษาข้อมูลการทำงานหรือวิวัฒนาการ ของแม่น้ำโขงในพื้นที่ซึ่งมีการเกิดของกุมภลักษณ์ การจำแนกรูปแบบของกุมภลักษณ์ วิเคราะห์ การเกิด รวมทั้งหาความสัมพันธ์กับสภาพธรณีสัณฐานวิทยา เพื่อการเผยแพร่ข้อมูลธรณีวิทยาใน พื้นที่หินทรายในพื้นที่ศึกษาเป็นหินทรายเนื้อ ทรายหยาบปนเม็ดกรวด ชั้นหินด้านบนสุดที่พบ กุมภลักษณ์มีเนื้อค่อนข้างละเอียดหรือมีขนาดเม็ดตะกอนที่เท่าๆกัน มีความหนาตั้งแต่ 1-3 เมตร พบโครงสร้างชั้น เฉียงระดับขนาดใหญ่ พบมีเม็ดกรวดเรียงตัวตามแนวชั้นเฉียงระดับ ตำแหน่งที่พบ กุมภลักษณ์อย่างมากมายนั้น! พบว่าชั้นหินมีมุมเอียงเทที่ต่ำมากหรือน้อยกว่า 5 องศา และพบว่า กุมภลักษณ์มีการกระจายตัวอยู่ประมาณกลางโครงสร้างแบบประทุนหงายของชั้นหินที่มีแม่น้ำโขง ตัดผ่านจากแนวทิศเหนือไปสู่ทิศใต้ ซึ่งจากการวิเคราะห์การกวัดแกว่งของทางน้ำพบว่ามีการ เปลี่ยนแปลงหรือวิวัฒนาการในแนวระดับน้อยมาก ผลการวิเคราะห์รูปแบบของกุมภลักษณ์โดยคำนึงถึงปัจจัยทางธรณีวิทยาของชั้นหิน ลักษณะปรากฏของเนื้อหิน โครงสร้างตะกอนในชั้นหิน และโครงสร้างทางธรณีวิทยา สามารถจำแนกรูปแบบของกุมภลักษณ์ ได้ 6 รูปแบบ คือ 1) รูปแบบหม้อกลม 2) รูปแบบแนวโค้ง ยาว 3) รูปแบบสระน้ำขนาดใหญ่ 4) รูปแบบโพรงถ้ำคล้ายหลุมยุบ 5) รูปแบบเส้นตรงเชื่อมต่อกัน 6) รูปแบบร่องน้ำรูปตัวยู หรือแคนยอน