ธรณีสัณฐานวิทยาของแม่น้ำมูลจากตำบลช้างทอง อำเภอเฉลิมพระเกียรติ จังหวัดนครราชสีมา

Abstract

แม่น้ำมูลเป็นแม่น้ำ ที่ไหลผ่านภาคตะวันออกเฉียงเหนือของประเทศไทย โดยมีต้นกำเนิดจากเขาวง และเขาละมังของเทือกเขาริมกำแพงจากนั้นไหลไปลงที่แม่น้ำโขงบริเวณจังหวัดอุบลราชธานี ซึ่งพื้นที่ศึกษา ในการศึกษาครั้งนี้ตั้งอยู่ในตำบลช้างทอง อำเภอเฉลิมพระเกียรติ จังหวัดนครราชสีมา ครอบคลุมพื้นที่ทั้ง หมดประมาณ 63 ตารางกิโลเมตร ในการศึกษาครั้งนี้มีวัตถุประสงค์เพื่อวิเคราะห์จัดจำแนกธรณีสัณฐานที่เกิดจากการกระทำของ แม่น้ำมูลและแม่น้ำเก่าในพื้นที่ศึกษาและศึกษาการเปลี่ยนแปลงทางธรณีสัณฐานของบริเวณพื้นที่ศึกษา โดยมีขั้นตอนของการศึกษาคือ ทำการวิเคราะห์และแปลภาพถ่ายทางอากาศเพื่อจัดจำแนกธรณีสัณฐานที่ เกิดจากการกระทำของแม่น้ำมูลและแม่น้ำเก่า(River landform)ในพื้นที่ศึกษา, ลากขอบเขตการโค้งตวัด ของแม่น้ำ (River meander belt)ในพื้นที่ศึกษา, คำนวณค่าดัชนีความคดโค้งของแม่น้ำ (Sinuosity index (SI)) และวัดความกว้างของแม่น้ำ (Channel width) หลังจากนั้นจะทำการออกภาคสนามเพื่อตรวจสอบ ความถูกต้องของการวิเคราะห์จัดจำแนกชนิดธรณีสัณฐานที่เกิดจากการกระทำของแม่น้ำมูลและแม่น้ำ เก่าในพื้นที่ศึกษาที่ได้ดำเนินการจัดทำมาและเพื่อเก็บข้อมูลธรณีสัณฐานของทางน้ำ ในพื้นที่ศึกษาด้วย ซึ่งผลจากการแปลภาพถ่ายทางอากาศพบว่าในพื้นที่ศึกษานั้นประกอบไปด้วยธรณีสัณฐานที่เกิดจากการกระทำของแม่น้ำ คือ ทะเลสาบรูปแอก (Oxbow lake), รอยทางน้ำ กวัดแกว่ง (Meandered scar), ลำน้ำ ตัดตรง (Chute Cut-off, Neck Cut-off), สันดอนทราย (Point bar)และคันดินธรรมชาติ (Natural levee) นอกจากนี้ยังพบด้วยว่าทางน้ำปัจจุบัน(Active channel)ระหว่างปี พ.ศ.2526-พ.ศ.2542 ไม่มีการเปลี่ยน ตำแหน่งและพื้นที่ศึกษาประกอบไปด้วยขอบเขตการโค้งตวัดของแม่น้ำ (River meander belt) 3 ขอบเขต ซึ่งค่าดัชนีความคดโค้งของแม่น้ำ (Sinuosity index)ในขอบเขตการโค้งตวัดที่มีอายุแก่กว่าจะมีค่าน้อยกว่า ในขอบเขตการโค้งตวัดที่มีอายุอ่อนกว่า ในขณะที่ความกว้างของแม่น้ำในขอบเขตการโค้งตวัดที่มีอายุแก่ กว่าจะมีค่ามากกว่าในขอบเขตการโค้งตวัดที่มีอายุมากกว่า