ปัญหาการปรับใช้กฎหมายทางแพ่งในเกมออนไลน์

Abstract

การให้บริการเกมออนไลน์ในประเทศไทยเป็นธุรกิจที่มีมูลค่าสูงเป็นอย่างมาก แต่ในประเทศไทยยังไม่มีกฎหมายเพื่อปรับใช้กับเกมออนไลน์โดยเฉพาะ จึงเกิดปัญหากฎหมาย การเกิดสัญญาเกมออนไลน์ สถานะและสิทธิความเป็นเจ้าของทรัพย์สินเสมือน การใช้ข้อสัญญาที่ไม่เป็นธรรม และความรับผิดของบุคคลฝ่ายต่างๆ ที่เกี่ยวข้องกับเกมออนไลน์ วิทยานิพนธ์ฉบับนี้จึงศึกษาวิเคราะห์เพื่อหามาตรการทางกฎหมายที่จะนำมาปรับใช้กับการให้บริการเกมออนไลน์ โดยศึกษาเปรียบเทียบกฎหมายในประเทศสหรัฐอเมริกาและสาธารณรัฐเกาหลี ประเด็นการเกิดสัญญาเกมออนไลน์ซึ่งเป็นสัญญาสำเร็จรูปทางอิเล็กทรอนิกส์ กฎหมายไทยไม่ได้มีการกำหนดหลักเกณฑ์การแสดงเจตนาที่จะมีผลเป็นคำเสนอและก่อให้เกิดสัญญา แต่ในกฎหมายสหรัฐอเมริกาและกฎหมายเกาหลีนั้นการแสดงเจตนาในสัญญาผู้บริโภคหรือในสัญญาสำเร็จรูปนั้นจะมีผลเป็นคำเสนอได้ จะต้องเปิดโอกาสให้ผู้รับการแสดงเจตนาตรวจสอบข้อสัญญาเสียก่อน สำหรับสถานะและสิทธิความเป็นเจ้าของทรัพย์สินเสมือนในเกมออนไลน์นั้น ทรัพย์สินเสมือนมีลักษณะเป็นสิทธิที่เกิดขึ้นตามสัญญาการให้บริการเกมออนไลน์ โดยเป็นสิ่งที่มีราคาและผู้เล่นเกมออนไลน์สามารถถือเอาและแสดงความเป็นเจ้าของได้ จึงมีสถานะเป็นทรัพย์สินตามประมวลกฎหมายแพ่งและพาณิชย์ การซื้อขายทรัพย์สินเสมือนนั้น สามารถกระทำได้ตามหลักเสรีภาพในการทำสัญญาโดยเป็นการโอนสิทธิเรียกร้องในทรัพย์สินเสมือนที่มีค่าตอบแทน สำหรับข้อสัญญาไม่เป็นธรรมพบว่าในประเทศไทยนั้นยังมีความไม่ชัดเจนว่าสัญญาลักษณะใดมีความเป็นธรรมและพอสมควรที่จะสามารถให้ใช้บังคับแก่คู่สัญญาได้โดยให้ศาลเป็นผู้ใช้ดุลพินิจตัดสินให้ความเป็นธรรมในสัญญา แต่ในประเทศเกาหลีมีการกำหนดลักษณะของข้อสัญญาที่ไม่เป็นธรรมไว้โดยเฉพาะ ซึ่งทำให้เกิดความแน่นอนว่าสัญญาลักษณะใดมีผลบังคับใช้ได้หรือไม่ สำหรับความรับผิดทางแพ่งจากพฤติกรรมของบุคคลฝ่ายต่างๆ เช่นการเล่นเกมออนไลน์โดยใช้โปรแกรมช่วยเล่นเกมอัตโนมัติ การยกเลิกการให้บริการเกมออนไลน์โดนมิชอบ เป็นต้น สำหรับความรับผิดทางละเมิดของไทยกฎหมายได้ให้ความคุ้มครองเฉพาะความเสียหายต่อสิทธิที่ชอบด้วยกฎหมายเท่านั้น ซึ่งต่างกับกฎหมายละเมิดของเกาหลีและสหรัฐอเมริกาที่ให้ความคุ้มครองต่อความเสียหายที่เกิดขึ้นทั้งปวง นอกจากนี้ประเทศไทยยังไม่มีกฎหมายเฉพาะที่กำหนดความรับผิดจากพฤติกรรมต่างๆ ของผู้เล่นเกมออนไลน์เช่นประเทศเกาหลี แต่อย่างไรก็ดีกฎหมายที่เกี่ยวกับความรับผิดทางแพ่งของประเทศไทยก็ยังคงมีความเพียงพอที่จะนำมาปรับใช้ในเรื่องความรับผิดจากพฤติกรรมของบุคคลฝ่ายต่างๆ ในเกมออนไลน์ได้ ผู้เขียนจึงขอเสนอให้มีการแก้ไขเพิ่มเติมนำเอาหลักเกณฑ์ในการตรวจสอบข้อสัญญามาบัญญัติไว้ในกฎหมายที่เกี่ยวข้อง และปรับแก้พระราชบัญญัติว่าด้วยข้อสัญญาที่ไม่เป็นธรรม โดยควรกำหนดประเภทข้อสัญญาที่ไม่เป็นธรรมไว้ให้แน่ชัด เพื่อลดความไม่ชัดเจนในการใช้ดุลพินิจของศาล