เอนไซม์ลิงค์อิมมูโนซอร์เบนต์แอสเสย์สำหรับการตรวจหาซิโพรฟลอกซาซินตกค้างในผลิตภัณฑ์อาหาร

Abstract

ซิโพรฟลอกซาซิน (Ciprofloxacin, CPFX) เป็นสารปฏิชีวนะออกฤทธิ์กว้างในกลุ่มฟลูออโรควิโนโลน (fluoroquinolone) ที่ใช้กันอย่างแพร่หลายในการทำปศุสัตว์และการประมง อย่างไรก็ตาม CPFX ที่ตกค้างในเนื้อสัตว์ที่ใช้เป็นอาหารอาจก่อให้เกิดปัญหาต่อสุขภาพของมนุษย์และการเพิ่มขึ้นของเชื้อโรคดื้อยา จึงได้มีการกำหนดปริมาณสารตกค้างในอาหาร (maximum residue limit) ในหลายประเทศ ซึ่งโดยทั่วไปนั้น วิธีเอนไซม์ลิงค์อิมมูโนซอเบนต์แอสเสย์ (ELISA) เป็นที่ยอมรับและถูกนำมาใช้กันอย่างกว้างขวางในการตรวจคัดกรองเพื่อตรวจสอบยาตกค้าง ในการศึกษาครั้งนี้ จึงใช้โมโนโคลนอลแอนติบอดี (MAb) ที่จำเพาะต่อ CPFX ในการเตรียมชุดตรวจสอบ ELISA แบบแข่งขันใน 3 รูปแบบ ได้แก่ direct competitive ELISA (dcELISA), indirect competitive ELISA (icELISA-GAM) และ direct competitive ELISA (dcELISA-SV) พบว่า ชุดตรวจสอบแบบ dcELISA คือ รูปแบบที่ไวที่สุด โดยมีค่าความเข้มข้นที่ทำให้อัตราส่วนของค่าการดูดกลืนแสงในการทำ ELISA ลดลง 50 เปอร์เซ็นต์ (IC50) เท่ากับ 0.15 นาโนกรัมต่อมิลลิลิตร นอกจากนี้ ความจำเพาะของการทดสอบได้ถูกศึกษาและแสดงค่าในรูปของร้อยละของการทำปฏิกิริยาข้าม พบว่า MAb สามารถเกิดปฏิกิริยาข้ามกับสารในกลุ่มฟลูออโรควิโนโลนเท่านั้น มีค่าอยู่ในช่วง 0.5% - 18% แต่ไม่เกิดปฏิกิริยาข้ามกับสารนอกกลุ่มที่ทำการทดสอบ โดยใช้ช่วงความเข้มข้นที่เหมาะสมสำหรับการทำ dcELISA จะอยู่ระหว่าง 0.00375 และ 0.96 นาโนกรัมต่อมิลลิลิตร ในการตรวจวัด CPFX ในตัวอย่างอาหาร เนื้อหมู เนื้อกุ้ง และ น้ำนม ที่ถูกเติม CPFX ไว้ พบว่ามีค่าความถูกต้องซึ่งแสดงในรูปของร้อยละของการนำกลับอยู่ในช่วง 83-110% และค่าความแม่นยำในรูปของร้อยละของสัมประสิทธิ์ความแปรปรวนอยู่ในช่วง 2.2-15.4% ซึ่งทั้งค่าความถูกต้องและความแม่นยำนั้นยอมรับได้ ดังนั้นจากผลการทดลองเหล่านี้ชี้ให้เห็นว่า dcELISA มีความเหมาะสมสำหรับใช้ตรวจหา CPFX ในผลิตภัณฑ์อาหาร