พัฒนาการของพื้นที่ย่านตลาดน้ำบางพลี

Abstract

การวิจัยนี้มีวัตถุประสงค์เพื่อศึกษาถึงพัฒนาการของพื้นที่ย่านตลาดน้ำบางพลี ทั้งในด้านการเปลี่ยนแปลงในเชิง สัณฐานพื้นที่ และการเปลี่ยนแปลงทางสังคม และเศรษฐกิจ ตั้งแต่ในอดีตจนถึงปัจจุบัน รวมถึงเงื่อนไขของการคงอยู่ของการเป็นพื้นที่ย่านทางสังคมที่มีชีวิตชีวาในปัจจุบัน โดยงานวิจัยนี้ใช้ทฤษฎีสัณฐานศูนย์กลางเมือง (theory of spatial centrality) (Hillier,1999) ในการอธิบายถึงพัฒนาการของพื้นที่ย่านตลาดน้ำบางพลีในอดีต และพัฒนาการในเวลาต่อมา รวมไปถึงแนวคิดเรื่องพื้นที่ทางสังคมที่มีชีวิต ที่ใช้อธิบายถึงลักษณะของการเป็นพื้นที่ทางสังคมที่มีชีวิตของพื้นที่ย่านตลาดน้ำบางพลีในปัจจุบัน การวิจัยนี้แบ่งเป็น 2 ส่วนด้วยกันคือ 1.) ศึกษาถึงพัฒนาการการเปลี่ยนแปลงของพื้นที่ย่านตลาดน้ำบางพลีในช่วงเวลาต่างๆ ในภาพรวมของพื้นที่ย่าน จากการวิเคราะห์บทความ และการทบทวนวรรณกรรม การเปรียบเทียบแบบจำลองโครงสร้างเชิงสัณฐาน การลงสำรวจพื้นที่ เป็นต้น และ 2.) ศึกษาถึงการคงอยู่ของการเป็นพื้นที่ทางสังคมที่ดีและมีชีวิตชีวา จากการลงสำรวจพื้นที่ การบันทึกภาพกิจกรรมภายในพื้นที่ย่าน และการบันทึกอัตราการสัญจรผ่าน และนำมาสรุปถึงพัฒนาการการเปลี่ยนแปลงของพื้นที่ย่านตลาดน้ำบางพลี ผลการศึกษาพบว่าพื้นที่ย่านตลาดน้ำบางพลีแต่เดิมมีลักษณะเป็นพื้นที่ศูนย์กลางของย่านที่มีชีวิตชีวา จากลักษณะของตำแหน่งที่ตั้งที่มีความเหมาะสม กล่าวคือตั้งอยู่ในพื้นที่ที่มีความเชื่อมโยงของโครงข่ายคูคลองที่ดี จึงเป็นพื้นที่ที่เข้าถึงได้ง่ายเหนี่ยวนำให้ชาวย่านเข้ามาใช้งานในบริเวณพื้นที่ ต่อมาการเปลี่ยนแปลงของรูปแบบทางสัญจรจากทางน้ำ เป็นทางบกทำให้พื้นที่ย่านตลาดน้ำบางพลีกลายเป็นพื้นที่ที่เข้าถึงได้ยาก เนื่องจากระบบโครงข่ายถนนยังให้บริการไม่ครอบคลุม พื้นที่ย่านตลาดน้ำบางพลีจึงเกิดความซบเซา และพัฒนาการในช่วงปัจจุบันพบว่าในปัจจุบันพื้นที่ย่านตลาดน้ำบางพลีมีลักษณะเป็นพื้นที่ย่านทางสังคมที่มีชีวิต จากการตัดถนนที่มีความครอบคลุมมากยิ่งขึ้นที่ช่วยเพิ่มความสะดวกในการเข้าถึงพื้นที่ ประกอบกับในองค์ประกอบต่างๆ ในบริเวณพื้นที่ย่านมีความเหมาะสมต่อการใช้งาน เช่น เป็นที่ตั้งของอาคารราชการหลายแห่ง เป็นย่านการศึกษาของชุมชนในละแวกย่าน เป็นที่ตั้งของแหล่งท่องเที่ยวที่มีชื่อเสียง ที่ดึงดูดให้ทั้งคนภายใน และคนภายนอกเข้ามาใช้งานพื้นที่ในปัจจุบัน