ผลกระทบทางกายภาพต่อศาสนสถานตามแนวรถไฟฟ้าขนส่งมวลชนกรุงเทพมหานคร

Abstract

บทความนี้ศึกษาผลกระทบทางกายภาพต่อศาสนสถานตามแนวรถไฟฟ้าขนส่งมวลชนกรุงเทพมหานคร (บีทีเอส) โดยมุ่งศึกษาเกี่ยวกับการเปลี่ยนแปลงการใช้ประโยชน์ที่ดินและอาคารโดยรอบ การเปลี่ยนแปลงการใช้งานพื้นที่ภายในบริเวณศาสนสถาน และมุมมองที่มีการเปลี่ยนแปลงหลังจากการก่อสร้างและเริ่มใช้งานรถไฟฟ้าบีทีเอส โดยเลือกกรณีศึกษาจากศาสนสถานตามแนวรถไฟฟ้าบีทีเอสทั้งสายสุขุมวิทและสายสีลม ซึ่งตั้งอยู่ภายในรัศมีทางเดินเท้าไม่เกิน 400 เมตรและสามารถมองเห็นได้จากขบวนรถไฟฟ้าบีทีเอส ประกอบด้วยศาสนสถานทั้งหมด 15 แห่ง ได้แก่ วัด 10 แห่ง คริสตจักร 3 แห่ง มัสยิด 1 แห่ง และ ศาลเจ้า 1 แห่ง ระเบียบวิธีวิจัยใช้การเปรียบเทียบข้อมูลภาพถ่ายทางอากาศและข้อมูลแผนที่สามมิติในช่วงเวลาตั้งแต่เริ่มเปิดใช้งานจนถึงปัจจุบัน (พ.ศ. 2542 - 2560) แล้วนำมาวิเคราะห์ร่วมกับข้อมูลจากการสังเกตสภาพพื้นที่โดยรอบ มุมมอง และกิจกรรม ตลอดจนสัมภาษณ์เจ้าอาวาส มรรคทายก และผู้เข้ามาใช้งานในศาสนสถาน เพื่อสรุปผลการเปลี่ยนแปลงที่เกิดขึ้น ผลการศึกษาพบว่า การให้บริการรถไฟฟ้าบีทีเอสทำให้เกิดการเปลี่ยนแปลงการใช้ประโยชน์ที่ดินและลักษณะอาคารโดยรอบศาสนสถาน โดยเฉพาะอย่างยิ่งการเปลี่ยนแปลงเป็นอาคารคอนโดมีเนียมสูง 20-30 ชั้น ทำให้เกิดผลกระทบทางอ้อมต่อการใช้พื้นที่ภายในศาสนสถานเพื่อรองรับกิจกรรมใหม่ที่เกิดขึ้น และเกิดผลกระทบด้านมุมมองของศาสนสถาน การเปลี่ยนแปลงการใช้งานของพื้นที่ภายในศาสนสถานเพื่อรองรับกิจกรรมใหม่ที่เกิดขึ้น เช่น การสร้างอาคารสำหรับทำบุญสังฆทานแบบเร่งด่วนบริเวณด้านหน้าของศาสนสถาน การใช้ประโยชน์พื้นที่ว่างเป็นพื้นที่จอดรถสำหรับเช่าบริการ ผลกระทบด้านมุมมองของผู้ใช้งานจากทางสัญจรภายนอกจากโครงสร้างรถไฟฟ้าบีทีเอส เช่น ตอม่อ บันไดทางขึ้น-ลงสถานีรถไฟฟ้าบดบังศาสนสถาน ผลกระทบด้านมุมมองของผู้ใช้งานจากรถไฟฟ้าบีทีเอสที่สามารถมองเห็นศาสนสถานได้ชัดเจนขึ้นจากขบวนรถไฟฟ้าบีทีเอส และผลกระทบด้านมุมมองสถาปัตยกรรมที่สำคัญของศาสนสถานจากอาคารสูงที่เกิดขึ้นใหม่