การสร้างสูตรอาหารอินทรีย์พื้นฐานสำหรับต้นอ่อน และแคลลัสกล้วยไม้สกุลหวาย

Abstract

การทดลองสร้างสูตรอาหารสำหรับเลี้ยงต้นอ่อนกล้วยไม้สกุลหวาย โดยใช้กล้วยหอม มันฝรั่งหรือปุ๋ยปลา เป็นสารอินทรีย์พื้นฐาน โดยใช้สูตร Modified Schenk and Hildebrandt เป็นสูตรเปรียบเทียบ เมื่อเติมกล้วยหอม หรือมันฝรั่ง 150 กรัมต่อลิตร หรือปุ๋ยปลา 4 มิลลิลิตรต่อลิตร ลงในสูตรเปรียบเทียบ ทำให้ต้นอ่อนเจริญดีกว่าที่เลี้ยงในสูตรเปรียบเทียบ ประมาณ 3 เท่า ในเวลา 4 เดือน จากผลการทดลองดังกล่าว ได้ทดลองไม่ใส่สารประกอบธาตุอาหารหลัก 4 ชนิดทีละสาร คือ แมกนีเซียมซัลเฟต แคลเซียมคลอไรด์ แอมโมเนียมฟอสเฟต และโปแตสเซียมไนเตรด ปรากฎว่าเมื่อไม่ใส่โปแตสเซียมไนเตรด ต้นอ่อนแสดงอาการขาดธาตุอาหารอย่างรุนแรง คล้ายไม่ใส่สารประกอบอนินทรีย์ใดๆ เลย หลังจากทดสอบแล้ว พบว่าการเติมไนเตรด เท่านั้นที่ทำให้ต้นอ่อนเจริญตามปกติ มิใช่โปแตสเซียม จากนั้นได้ทดลองเติมโปแตสเซียมไนเตรด หรือโซเดียมไนเตรด ที่ความเข้มข้น 24.75 และ 12.38 มิลลิโมลาร์ ลงในสูตรอาหารที่ใช้มันฝรั่ง หรือปุ๋ยปลาเป็นสารอินทรีย์พื้นฐาน โดยไม่ใส่สารประกอบธาตุอาหารอื่นเลย ยังให้ผลดีเท่าๆกับเมื่อเติมสารประกอบธาตุอาหารหลักครบทั้ง 4 ชนิด คือ ต้นอ่อนมีน้ำหนักสดประมาณ 3 เท่าของที่เลี้ยงในสูตรเปรียบเทียบ ในเวลา 4 เดือน แต่เมื่อใช้กล้วยหอม เป็นสารอินทรีย์พื้นฐาน ต้นอ่อนเจริญกว่าในสูตรเปรียบเทียบ 2.2 เท่า และเมื่อทดลองไม่เติมสารประกอบธาตุอาหารรอง (รวมธาตุเหล็ก) ตามสูตรเปรียบเทียบ พบว่า อาหารที่ใช้มันฝรั่งหรือปุ๋ยปลาเป็นหลักไม่แสดงอาการขาดธาตุอาหารรองเลย สูตรอาหารที่สร้างขึ้นใหม่จากการวิจัยนี้คือ สูตร CU 1 และ CU 2 แนะนำให้ใช้เลี้ยงต้นอ่อนและเพาะเมล็ดของ Dendrobium และ Cattleya สูตร CU 1 ใช้มันฝรั่งบดละเอียด 150 กรัม เติมโปแตสเซียมไนเตรด หรือ โซเดียมไนเตรด 12.38 มิลลิโมลาร์ ซูโครส 40 กรัม วุ้น 4 กรัม เติมน้ำให้ครบ 1 ลิตร สูตรนี้สามารถเลี้ยงต้นอ่อน และเพาะเมล็ดของ Dendrobium ได้ดีมาก สูตร CU 2 ใช้ปุ๋ยปลา 4 มิลลิลิตรต่อลิตร แทนมันฝรั่ง และเพิ่มวุ้นเป็น 8 กรัม ในสูตร CU 1 สูตร CU 2 เหมาะสำหรับใช้เพาะเมล็ด Cattleya และใช้กับต้นอ่อนและเพาะเมล็ด Dendrobium ได้ดี สูตรอาหารทั้งสองนี้ใช้วัสดุน้อย ไม่ต้องใช้เครื่องชั่งละเอียด และเครื่องวัด pH ทำให้ประหยัดค่าใช้จ่าย และเวลาในการเตรียมมาก