แนวทางการพัฒนาย่านการค้าใจกลางเมืองเก่า : กรณีศึกษาเมืองเชียงใหม่

Abstract

การศึกษาครั้งนี้ มีกรอบแนวความคิด คือ ย่านการค้าใจกลางเมืองเก่า เป็นบริเวณที่มีคุณค่าและ ความสำคัญทางประวัติศาสตร์ของเมืองเชียงใหม่ เพราะมีพัฒนาการเกิดขึ้นพร้อม ๆ กับการตั้งถิ่นฐานของ เมือง การพัฒนาย่านการค้าจึงจําเป็น ต้องคำนึงถึงคุณค่า ควบคู่ไปกับการพัฒนาให้ผ่านการค้านั้นดำเนินหน้า ที่ต่อไปได้อย่างมีประสิทธิภาพ โดยมีจุดมุ่งหมายของการศึกษาวิทยานิพนธ์ในครั้งนี้ คือ การพัฒนาการของ ย่านการค้า องค์ประกอบที่มีคุณค่า ตลอดจนสภาพปัจจุบันและ ปัญหาที่ส่งผลกระทบต่อกิจกรรม และคุณค่า ของย่านการค้า จากผลการศึกษาพบว่า ย่านการค้าใจกลางเมืองเก่า มีพัฒนาการเกิดขึ้นพร้อม ๆ กับการตั้งถิ่นฐาน ของเมืองเชียงใหม่ โดยการค้าในช่วงแรกปรากฏในรูปแบบของตลาด คราว ติดตลาดในบางเวลา ขายสินค้า เกษตรกรรมตามสองฝั่งถนน ต่อ มาได้มีการพัฒนาโดยสร้างร้านค้าตั้งอยู่สองฝั่งถนนท่าแพ และถนนช้างม่อย และสร้างตลาดสดถาวรบน คือ ตลาดวโรรสและตลาด น าไย สร้างอาคารพาณิชย์โดยรอบตลาด ค้าขายสิน ค้า บดทั้งวัน และมีการขยาย ตัวของกิจกรรมการค้าตามถนนสายสำคัญ ๆ ในย่านการค้า ดังที่พบเห็นได้ใน ปัจจุบัน และสำหรับคุณค่าที่ปรากฏในย่านการค้าใจกลางเมืองเก่า แบ่งได้เป็น 5 ประเภทด้วยกัน คือ 1. คุณ ค่าทางด้านประวัติศาสตร์และ การศึกษา 2. คุณค่าทางสถาปัตยกรรม ศิลปกรรม 3. คุณค่าทางสังคมและ วัฒนธรรม 4. คุณค่าทางเศรษฐกิจ 5. คุณค่าทางนิเวศวิทยา ปัจจุบันย่านการค้าตั้งอยู่ในเขตชั้นในของเมือง คือ บริเวณนับตั้งแต่แนวกำแพงเมืองจนถึงริมแม่น้ำ ปิง เป็นบริเวณใจกลางเมือง ซึ่งเป็นบริเวณที่มีราคาที่ดินสูงสุดของเมือง มีการจราจรที่หนาแน่นและมีประชา กรอาศัยอยู่หนาแน่น ด้วย อีกทั้งยังมีปัญหา ได้แก่ ปัญหาแม่น้ำและน้ำแม่ข่าเน่าเสีย ปัญหาขาดแคลนที่จอด รถ ปัญหาอาคารเก่าทรุดโทรม ปัญหาการใช้ที่ดิน โดยปัญหาเหล่านี้ส่งผลกระทบต่อคุณค่าของย่านการค้า รวมทั้งผู้ที่อยู่อาศัยในพื้นที่ด้วย ดังนั้นข้อเสนอแนะ เพื่อเป็นแนวทางสำหรับพัฒนาย่านการค้าใจกลางเมืองเก่า อาศัยหลักการของ การอนุรักษ์ ได้แก่ การอนุรักษ์อาคารเก่า องค์ประกอบที่มีคุณค่าทางประวัติศาสตร์ และพัฒนาย่านการค้า ประกอบด้วยการแก้ปัญหาที่มีอยู่ ได้แก่ การปรับปรุงทางเดินเท้าและ เพิ่มความร่มรื่น การปิดถนนเพื่อกิจ กรรมในบางช่วงเวลา การปรับปรุงเทศบัญญัติและการบริหารการจัดการ เพื่อยังคงดำเนินบทบาทหน้าที่ของ ย่านการค้าต่อไปได้อย่างมีประสิทธิภาพ