การใช้สื่อมวลชนเพื่อเผยแพร่อิสลาม (ศึกษาเฉพาะกรณีมูลนิธิสันติชน)

Abstract

การวิจัยครั้งนี้มีวัตถุประสงค์เพื่อศึกษาถึงเนื้อหาและรูปแบบของสื่อมวลชน กลยุทธการใช้สื่อมวลชน การกำหนดบทบาทหน้าที่ของสื่อมวลชน รวมทั้งการประเมินประสิทธิผลการใช้สื่อมวลชนเพื่อการเผยแผ่ อิสลาม กลุ่มตัวอย่างที่ใช้ในการศึกษา คือ เอกสาร เทปบันทึกรายการวิทยุกระจายเสียง เทปบันทึกรายการ โทรทัศน์วารสาร 14 ฉบับ การสัมภาษณ์ผู้ที่เกี่ยวข้อง และกลุ่มผู้รับสาร (Reciever) ซึ่งเป็นประชากรมุสลิมที่ อาศัยอยู่ในเขตสวนหลวง กรุงเทพมหานคร จำนวน 377 คน เครื่องมือที่ใช้ในการเก็บรวบรวมข้อมูล คือ แบบ สอบสาม การวิเคราะห์ข้อมูลใช้การแจกแจงความถี่ ค่าร้อยละ และการวิเคราะห์เนื้อหาเชิงพรรรณา ผลการวิจัยมีดังต่อไปนี้ 1. รูปแบบและเนื้อหาในสื่อมวลชนทั้ง 3 ประเภท มีดังนี้ 1. สื่อวารสาร เป็นวารสารเชิงวิชาการ ศาสนาอิสลาม 2. สื่อวิทยุกระจายเสียง เป็นรายการนิตยสารทางอากาศ 3. สื่อวิทยุโทรทัศน์ เป็นรายการวิทยุ โทรทัศน์ที่ไม่แสวงหาผลกำไร ซึ่งแนวเนื้อหาในสื่อมวลชนทั้ง 3 ประเภทจะเป็นเรื่องเกี่ยวกับวิชาการศาสนาอิสลามทุกด้าน รวมทั้งการรายงานข่าว และวิเคราะห์สถานการณ์ที่เกิดขึ้นในสังคม โดยใช้หลักธรรมคำสอนของอิสลามมาเป็นกรอบนำการวิเคราะห์ 2. เทคนิคในการเข้าถึงกลุ่มเป้าหมายให้ได้มากที่สุดนั้น ได้ใช้สื่อมวลชนแบบผสม โดยใช้สื่อวิทยุกระจายเสียงเป็นสื่อหลัก สื่อวิทยุโทรทัศน์และสื่อวารสารเป็นสื่อเสริม (Support Media) นอกจากนั้นยังมีการ ใช้สื่อมวลชนผสมกับสื่อบุคคลอีกด้วย 3. สื่อมวลชนทั้ง 3 ประเภท ได้แสดงบทบาทและหน้าที่ต่อสังคมมุสลิมและสังคมทั่วไป 3 ประการ คือ (1) บทบาทในการเผยแผ่หสักธรรมคำสอนของอิสลาม (2) บทบาทในการประสานส่วนต่าง ๆ ของสังคมให้ รวมตัวทันอยู่ได้ (3) บทบาทในการถ่ายทอดมรดกจากคนรุ่นหนึ่งไปยังคนอีกรุ่นหนึ่ง 4. สื่อมวลชนมืประสิทธิผลในการเพิ่มพูนความรู้ความเข้าใจในสาระคำสอนของอิสลามได้เป็นอย่างดี แต่ไม่สามารถก่อให้เกิดการเปลี่ยนแปลงความคิดและพฤติกรรมอย่างถาวร เนี่องจากสื่อมวลชนเป็น เพียงตัวเสริมความเชื่อความศรัทธาที่มีอยู่เดิมให้ฝังแน่น มากกว่าการเปลี่ยนแปลงทัศนคติอย่างสิ้นเซิง