ลักษณะและสรีรวิทยาของราที่แยกจากเห็ดโคน Termitomyces sp.

Abstract

การสำรวจและเก็บเห็ดโคนของจังหวัด นครปฐม นนทบุรี นครสวรรค์ สุพรรณบุรี ยโสธร และอุบลราชธานี สามารถจัดจำแนกได้ดังนี้ Termitomytces microcarpus (Berk. Et Broome) Heim. Termitomyces striatus (Beeli) Heim. Termitomyces globules Heim & Goossen. Thermitomyces robustus (Beeli) Heim และ Termitomyces tyleranus Otieno ตามลำดับ การเจริญของเห็ดโคนทั้ง 7 สายพันธ์ บนอาหารเลี้ยงเชื้อ Czapek Dox Agar ที่มีใบตองบดผสม มีการเจริญได้ดีกว่าบนอาหารเลี้ยงเชื้อ Malt Extract Agar. Potato Dextrose Agar. Czapek Dox Agar. Czapek Dox Agar ที่ผสมด้วย ฟางข้าวบด ใบอ้อยบด และ ใบมะพร้าวบด ตามลำดับ การศึกษาปัจจัยที่มีอิทธิพลต่อการเจริญของเส้นใยเห็ดโคนทั้ง 7 สายพันธุ์ ได้แก่ อุณหภูมิ pH แหล่งคาร์บอน และแหล่งไนโตรเจน เพื่อให้ได้สภาวะที่เหมาะสมต่อการเจริญของเชื้อเห็ดโคน โดยใช้แผนการทดลองแบบ Completely Randonized Design จากผลการทดลองพบว่า การเจริญของเชื้อเห็ดโคนทั้ง 7 สายพันธุ์บนอาหาร Czapek Dox Agar เจริญได้ดีที่อุณหภูมิ 300ซ ในช่วง pH 6 – 7 โดยใช้ glucose ปริมาณ 30 กรัม/ลิตร เป็นแหล่งคาร์บอน และ peptone ปริมาณ 60 กรัม/ลิตร เป็นแหล่งไนโตรเจน ศึกษาเปรียบเทียบระหว่างสวนราเห็ดโคน (Termitomyces microcarpus) ทีมีปลวก Odontotermes profomosanus Shiraki อาศัยอยู่ร่วมกันราเห็ดโคนบริสุทธิ์ที่แยกจารสวนรานี้โดยเจริญยนอาหารเลี้ยงเชื้อ Malt Extract Agar ด้วยกล้องจุลทรรศน์แบบธรรมดาและกล้องจุลทรรศน์อิเลคตรอนแบบส่องกราด พบสเฟียร์รูล (spherules) กระจายบนสวนราและราเห็ดโคนบริสุทธิ์เป็นจำนวนมาก แต่แตกต่างตรงที่สเฟียร์รูลของราเห็ดโคนบริสุทธิ์มีเส้นใยปกคลุมเท่านั้นสเฟียร์รูลจะพัฒนาจากการรบตัวของเส้นใยและที่บริเวณด้านปลายของเส้นใยโป่งพองขึ้น และจะเริ่มเหี่ยวแฟบเมื่ออายุประมาณ 28 วัน เมื่อนำตัวปลวกออกจากสวนราเห็ดโคน พบว่ารา Xytaria จะเจริญครอบคลุมสวนรา ศึกษานิเวศวิทยาของสวนราเห็ดโคน Termitomyces microcarpus สวนรามีอุณหภูมิเฉลี่ย 290ซ ความชื้น 57% pH 4.3 ปริมารอินทรีย์คาร์บอน 35% และอินทรีย์ไนโตรเจน 1.7 % จุลินทรีย์ที่พบในสวนราและดินรอบสวนราได้แก่แบคทีเรีย รา และ แอคทิโนมัยซีส โดยที่ปริมาณจุลินทรีย์ทั้งสองแหล่งไม่มีความแตกต่างกัน