การอ้างถึงและพฤติกรรมการอ้างถึงที่ปรากฏในงานวิจัยสาขาสังคมวิทยา และมานุษยวิทยา

Abstract

การวิจัยครั้งนี้มีวัตถุประสงค์เพื่อศึกษาการอ้างถึงในรายงานการวิจัยและวิทยานิพนธ์ระดับปริญญามหาบัณฑิตสาขาวิชาสังคมวิทยาและมานุษยวิทยาของภาควิชาสังคมวิทยาและมานุษยวิทยา บัณฑิตวิทยาลัย จุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย และคณะสังคมวิทยาและมานุษยวิทยา มหาวิทยาลัยธรรมศาสตร์ โดยใช้วิธีการวิเคราะห์เอกสารในด้านประเภท, ภาษา, อายุ และขอบเขตเนื้อหาวิชาของเอกสารที่ได้รับการอ้างถึงตลอดจนใช้วิธีการสำรวจด้วยแบบสอบถามเพื่อศึกษาพฤติกรรมการอ้างถึงของผู้เขียนรายงานการวิจัย และวิทยานิพนธ์สาขาวิชาดังกล่าวในด้านเหตุผลในการนำเอกสารมาอ้างถึง, การพิจารณาถึงความสำคัญและความจำเป็นของเอกสารที่นำมาอ้างถึง, ความตั้งใจใช้เอกสารที่นำมาอ้างถึง และจำนวนเอกสารที่ใช้เรียบเรียงในงานเขียนแต่มิได้อ้างถึง ผลการวิจัยพบว่า หนังสือ (53.04%) และวารสาร (20.39%) เป็นประเภทของเอกสารที่ได้รับการอ้างถึงมากที่สุด เอกสารภาษาไทย (54.52%) ได้รับการอ้างถึงมากที่สุด เมื่อพิจารณาเฉพาะภาษาของหนังสือและวารสารปรากฏว่า หนังสือและวารสารภาษาอังกฤษ (27.07% และ 13.25%) ได้รับการอ้างถึงมากที่สุดเอกสารที่อยู่ในช่วงอายุ 1-5 ปี (28.40%) ได้รับการอ้างถึงมากที่สุด เอกสารในหมวดสังคมวิทยา (35.06%) ได้รับการอ้างถึงมากที่สุด เหตุผลที่ผู้วิจัยคำนึงถึงมากที่สุดในการนำเอกสารมาอ้างอิง คือ เพื่อให้เกียรติเจ้าของงานเขียนเดิม, เพื่อสร้างกรอบแนวความคิดที่เกี่ยวข้องกับเรื่องที่กำลังทำวิจัยและระเบียบวิธีการที่ใช้ในการวิจัย, และเพื่อให้ผู้อ่านมีภูมิหลังเป็นพื้นฐานในการอ่านต่อไปในการนำเอกสารมาอ้างถึงผู้วิจัยมีการพิจารณาว่าเอกสารนั้นมีความสำคัญและจำเป็นต่องานเขียน และตั้งใจใช้เอกสารที่สำคัญและจำเป็นนั้นเพื่องานเขียนโดยเฉพาะ (92.07%) จำนวนเอกสารที่ผู้ใช้เรียบเรียงในงานเขียน แต่มิได้อ้างถึงอยู่ในช่วง 0-2 รายการมากที่สุด (35.42%) เหตุผลที่ผู้วิจัยตอบมากที่สุดในกรณีอ้างถึงเอกสารที่ไม่ได้ใช้ด้วยตนเอง คือ ได้บรรณานุกรมของเอกสารนั้น แต่หาตัวเล่มไม่พบ จึงอ้างจากงานของผู้อื่นที่เคยอ้างไว้ (54.17%) เหตุผลที่ผู้วิจัยเลือกตอบมากที่สุดในกรณีที่ไม่อ้างถึง เอกสารที่ใช้เรียบเรียงในงานเขียน คือ ใช้เอกสารเพียงนำแนวความคิดหลักการมาดัดแปลงในการเรียบเรียงงานเขียนเท่านั้น (51.72%)