"แขก" ในโคลงภาพคนต่างภาษาที่วัดโพธิ์ ภาพสะท้อนมุสลิมศึกษาในหมู่ปัญญาชนสยามสมัยต้นรัตนโกสินทร์

Abstract

ความรู้เกี่ยวกับมุสลิมหรือ “มุสลิมศึกษา” (Muslim Studies) ในสังคมไทยปรากฏอยู่ในหลักฐานทั้งลายลักษณ์และงานสร้างสรรค์ทางศิลปกรรมมาตั้งแต่สมัยอยุธยา เมื่อถึงสมัยรัตนโกสินทร์ความรู้ดังกล่าวยังคงสืบทอดต่อกันมาและนำเสนอสู่สังคมในรูปแบบต่างๆ บทความเรื่องนี้ต้องการอธิบายถึงชุดความรู้เกี่ยวกับมุสลิมกลุ่มต่างๆ บทความเรื่องนี้ต้องการอธิบายถึงชุดความรู้เกี่ยวกับมุสลิมกลุ่มต่างๆซึ่งรับรู้ในหมู่ปัญญาชนชาวสยามสมัยรัตนโกสินทร์ตอนต้นโดยศึกษาผ่านทางงานประพันธ์และศิลปกรรมที่เกี่ยวข้องกับมุสลิมที่วัดพระเชตุพนวิมลมังคลาราม ซึ่งการรับรู้เกี่ยวกับมุสลิมในหลักฐานดังกล่าวมีรูปแบบที่เป็นสหวิทยาการเกิดจากการผสมผสานภูมิความรู้เดิมที่มีมาตั้งแต่สมัยอยุธยาเข้ากับความรู้ด้านชาติพันธุ์วรรณาที่ได้รับอิทธิพลมาจากโลกทัศน์ตะวันตกซึ่งเข้ามาสู่สังคมสยามตั้งแต่รัชกาลที่ 3 จนเกิดเป็นชุดความรู้และได้รับการจารจารึกไว้ที่มหาวิทยาลัยเปิดแห่งแรกของสยามประเทศ