การปรับปรุงต้นทุนการผลิตมาตรฐานในอุตสาหกรรมวัสดุทนไฟ โดยใช้ต้นทุนตามกิจกรรม

Abstract

ด้วยสภาพเศรษฐกิจที่ถดถอยในภูมิภาคเอเชียช่วงหลังปี 2539 ทำให้การคำนวณต้นทุนของผลิตภัณฑ์ให้ถูกต้องแม่นยำกลายมาเป็นปัจจัยที่สำคัญประการหนึ่งในการอยู่รอดของอุตสาหกรรม วิทยานิพนธ์ฉบับนี้ถูกจัดทำขึ้นโดยมีจุดมุ่งหมายเพื่อปรับปรุงต้นทุนการผลิตมาตรฐานในอุตสาหกรรมวัสดุทนไฟให้มีความถูกต้องแม่นยำขึ้นกว่าระบบต้นทุนมาตรฐานแบบเดิม โดยอาศัยทุนตามกิจกรรมซึ่งเป็นระบบการบริหารต้นทุนที่มุ่งความสนใจไปที่กิจกรรมต่างๆ ที่ก่อให้เกิดผลิตภัณฑ์ ซึ่งค่าใช้จ่ายต่างๆ จะถูกจำแนกเข้าเป็นต้นทุนของกิจกรรมแล้วจึงรวบรวมต้นทุนเหล่านั้นเข้าเป็นต้นทุนของผลิตภัณฑ์ต่อไป จากการศึกษาและวิเคราะห์ระบบต้นทุนเดิมอันประกอบไปด้วยต้นทุนการผลิตคงที่และต้นทุนการผลิตแปรผันซึ่งในต้นทุนการผลิตแปรผันยังแบ่งเป็นวัตถุดิบทางตรงและโสหุ้ยการผลิตแปรผัน ไม่พบปัญหาของการคำนวณต้นทุนวัตถุดิบทางตรง แต่พบว่าการคำนวณโสหุ้ยการผลิตแปรผันและการคำนวณโสหุ้ยการผลิตคงที่นั้นยังมีความคลาดเคลื่อนที่น่าสนใจอยู่มากโดยเป็นผลมาจากการเลือกตัวผลักดันต้นทุนและใช้วิธีการจัดสรรต้นทุนที่ไม่เหมาะสม จึงได้ใช้ปรับปรุงด้วยวิธีการของต้นทุนตามกิจกรรมโดยเริ่มจากการวิเคราะห์และระบุกิจกรรมได้เป็น 126 กิจกรรมซึ่งมีกิจกรรมที่เกี่ยวข้องกับตัวผลิตภัณฑ์ที่ถูกแบ่งออกเป็น 21 ผลิตภัณฑ์เป็นจำนวน 93 กิจกรรม เลือกตัวหลักดันต้นทุนซึ่งแบ่งเป็นตัวผลักดันทรัพยากรและตัวผลักดันกิจกรรม โดยตัวผลักดันทรัพยากรสามารถถูกระบุได้ด้วยการระบุทางตรงที่อาศัยระบบศูนย์ต้นทุนและระบบบัญชีที่มีความละเอียดสูง และตัวผลักดันกิจกรรมที่ใช้ในการปันส่วนกิจกรรมที่ใช้ในปันส่วนกิจกรรมเข้าสู่วัตถุประสงค์กิจกรรมได้เลือกใช้ทั้งตัวผลักดันแบบจำนวน ตัวผลักดดันแบบเวลาและตัวผลัดกันตามมูลค่าซึ่งแตกต่างกันไปในแต่ละกิจกรรม จากนั้นจึงจัดทำรายการความต้องการกิจกรรมของผลิตภัณฑ์ ทำการคำนวณต้นทุนตามกิจกรรมและอัตรากิจกรรม แล้วจึงจัดรวมต้นทุนกิจกรรมและอัตรากิจกรรมเข้าเป็นต้นทุนการผลิตสำหรับแต่ละผลิตภัณฑ์ 21 ชนิด แยกไปตามกระบวนการผลิต ต้นทุนการผลิตที่คำนวณด้วยวิธีต้นทุนตามกิจกรรมมีความแตกต่างจากต้นทุนการผลิตที่คำนวณด้วยวิธีการแบบเดิม โดยมีค่าสูงกว่าเดิม 14 ผลิตภัณฑ์และต่ำกว่าเดิม 7 ผลิตภัณฑ์ จากการวิเคราะห์หาสาเหตุความแตกต่างระหว่างการคำนวณต้นทุนก่อนและหลังการปรับปรุง พบว่าต้นทุนโสหุ้ยการผลิตแปรผันและโสหุ้ยการผลิตคงที่ตามวิธีของต้นทุนกิจกรรมมีความถูกต้องแม่นยำและสามารถอธิบายได้ชัดเจนว่าวิธีการคำนวณแบบเดิม เช่น สำหรับผลิตภัณฑ์อิฐอลูมินาต่ำนั้นคำนวณได้โสหุ้ยการผลิตแปรผันต่ำกว่าเดิม 17% ซึ่งเป็นผลจากการเลือกใช้ตัวผลักดันต้นทุนที่เหมาะสม และคำนวณได้โสหุ้ยการผลิตสูงกว่าเดิมถึง 85% ซึ่งเป็นผลจากการเลือกใช้ตัวผลักดันต้นทุนและวิธีการคำนวณที่สอดคล้องกับสภาพการใช้ทรัพยากรกว่าระบบเดิม สรุปได้ว่าการปรับปรุงต้นทุนมาตรฐานโดยใช้ต้นทุนกิจกรรมนั้น ทำให้ได้ต้นทุนการผลิตมาตรฐานที่มีความถูกต้องแม่นยำมากขึ้นและสามารถอธิบายให้เข้าใจถึงที่มาของต้นทุนการผลิตได้อย่างชัดเจน ทั้งนี้ ส่วนสำคัญอีกประการหนึ่ง คือ การที่โรงงานตัวอย่างนั้นมีลักษณะผลิตภัณฑ์ที่หลากหลายมีกระบวนการผลิตที่แตกต่างกันอีกทั้งยังมีลักษณะของต้นทุนร่วมหรือต้นทุนของหน่วยงานบริการที่มีมูลค่าสูงซึ่งลักษณะดังกล่าวมีความสอดคล้องหรือเหมาะสมกับจุดเด่นของต้นทุนกิจกรรม แต่ไม่ได้เป็นข้อสรุปว่าการใช้ต้นทุนตามกิจกรรมจะให้ผลดีมีความถูกต้องหรือให้ผลที่น่าเชื่อถือและมีความเหมาะสมกับลุกษณะอุตสาหกรรมอื่นๆ แต่อย่างใด การเลือกใช้วิธีการใดๆ ควรต้องเลือกดูจากจุดเด่นและจุดด้อยของวิธีการ, วัตถุประสงค์, การลงทุน และลักษณะของอุตสาหกรรมจึงจะให้ผลที่เหมาะสมได้