ผลกระทบที่เกิดกับผู้อยู่อาศัยที่มีรายได้น้อยเมื่อภาษีทรัพย์สินมีผลบังคับใช้ : กรณีศึกษาโครงการเมืองใหม่บางพลี ในเขตเทศบาลตำบลบางเสาธง

Abstract

ภาษีทรัพย์สินเป็นแหล่งรายได้ที่สำคัญของท้องถิ่นในการนำไปพัฒนาและจัดหาบริการสาธารณะให้กับประชาชนในพื้นที่นั้นๆ ปัจจุบันจัดเก็บในรูปภาษีบำรุงท้องที่และภาษีโรงเรือนและที่ดิน เนื่องจากนโยบายการกระจายอำนาจที่มุ่งให้ท้องถิ่นดูแลตนเองประกอบกับระบบระบบภาษีเดิมยังมีข้อบกพร่องอยู่ คณะรัฐมนตรีจึงเห็นชอบในหลักการร่างพระราชบัญญัติภาษีที่ดินและสิ่งปลูกสร้างฉบับใหม่ตามที่กระทรวงการคลังเสนอเมื่อวันที่ 8 กันยายน 2541 ตามร่างพระราชบัญญัตินี้ผู้ถือครองที่ดินเป็นที่อยู่อาศัยที่มีเนื้อที่ต่ำกว่า 100 ตารางวา ที่ไม่เคยเสียภาษีโรงเรือนและที่ดินมาก่อน ต้องรับภาระภาษีใหม่นี้ด้วย เทศบาลตำบลบางเสาธง เป็นหน่วยงานท้องถิ่นที่ตั้งขึ้นในปี พ.ศ.2542 เดิมส่วนใหญ่เป็นพื้นที่โครงการเมืองใหม่บางพลีของการเคหะแห่งชาติที่วางแผนให้เป็นเมืองที่สมบูรณ์ในตัวเอง ประกอบด้วยเขตอุตสาหกรรม พาณิชยกรรมและที่อยู่อาศัยสำหรับผู้มีรายได้ระดับต่างๆตั้งแต่รายได้น้อยจนถึงรายได้ปานกลาง มีระบบสาธารณูปโภคสาธารณูปการที่ครบถ้วนและมีการวางระบบการดูแลชุมชนไว้ด้วยในปีพ.ศ.2543 การเคหะแห่งชาติได้ถ่ายโอนภาระการดูแลสาธารณูปโภคสาธารณูปการให้กับเทศบาลตำบลบางเสาธง ซึ่งกำลังจะต้องนำพระราชบัญญัติภาษีที่ดินและสิ่งปลูกสร้างฉบับใหม่นี้มาใช้ในการดูแลดังกล่าว การศึกษาครั้งนี้จึงมีวัตถุประสงค์ในการทดสอบว่า เมื่อนำภาษีระบบใหม่มาใช้ในพื้นที่เทศบาลตำบลบางเสาธงนี้แล้ว (1) รายได้ของเทศบาลจะเพียงพอต่อการดูแลสาธารณูปโภคในพื้นที่หรือไม่ (2) ภาระภาษีที่เกิดขึ้นกับผู้มีรายได้น้อยจะเป็นอย่างไร จากการศึกษาตามร่างพระราชบัญญัติภาษีที่ดินและสิ่งปลูกสร้าง เทศบาลตำบลบางเสาธงจะถูกจัดอยู่ในโครงสร้างที่ 2 ประเภทพื้นที่เขตเจริญมาก ที่ได้กำหนดให้ใช้อัตราภาษีร้อยละ0.08 จากการคำนวณโดยใช้ราคาประเมินของสำนักงานที่ดินจังหวัดสมุทรปราการและราคาประเมินอาคารตามบัญชีกำหนดราคาประเมินทุนทรัพย์โรงเรือนและสิ่งปลูกสร้างจังหวัดสมุทรปราการ พบว่า (1) รายได้ของเทศบาลจากภาษีใหม่สูงกว่าภาษีโรงเรือนและที่ดินที่จัดเก็บอยู่ในปัจจุบันบ้างเล็กน้อย แต่ยังไม่เพียงพอต่อค่าใช้จ่ายของเทศบาล อันอาจส่งผลให้การดูแลสาธารณูปโภค,สาธารณูปการในพื้นที่ทำได้ไม่ดี (2) ผู้มีรายได้น้อยจะได้รับผลกระทบจากภาษีระบบใหม่ โดยร้อยละ 41 ของกลุ่มตัวอย่างจะไม่มีความสามารถในการจ่ายภาษี (3) การกำหนดโครงสร้างอัตราภาษีที่ใช้อัตราเดียวกันทั้งพื้นที่ไม่เหมาะกับการนำมาใช้ในพื้นที่ที่มีการใช้ดินหลายประเภท เนื่องจากการดูแลรักษาสาธารณูปโภคสำหรับการใช้ที่ดินในแต่ละประเภทมีค่าใช้จ่ายที่แตกต่างกัน (4) การเคหะแห่งชาติที่ปกครองพื้นที่ว่างเปล่าในเขตเทศบาลไว้มากที่สุดจะต้องมีภาระภาษีใหม่สูงกว่าที่เคยจ่ายภาษีบำรุงท้องที่เดิม ซึ่งอาจส่งผลให้ผู้อยู่อาศัยต้องรับภาระเพิ่มขึ้นด้วย