สถานภาพทางการศึกษาสื่อมวลชนไทยโดยนักวิจัยชาวต่างประเทศ

Abstract

วิทยานิพนธ์เล่มนี้มีจุดมุ่งหมายเพื่อสำรวจสถานภาพทางการศึกษาสื่อมวลชนไทยของชาวต่างประเทศ ในด้านแนวคิด วิธีวิทยา และองค์ความรู้ที่ได้จากการศึกษา โดยศึกษาจากงานวิจัยของชาวต่างประเทศที่สามารถสืบค้นต้นฉบับได้ ซึ่งมีจำนวนทั้งสิ้น 39 งาน ได้แก่งานที่ศึกษาตั้งแต่ปี ค.ศ. 1955-1999 วิธีการศึกษาเป็นการวิจัยเอกสาร โดยงานทั้งหมดถูกนำมาวิเคราะห์สรุปตามประเด็นที่กำหนดไว้ 13 ประเด็น คือ ผู้ศึกษาหรือหน่วยงานที่ศึกษา วัตถุประสงค์ของการศึกษา ช่วงที่ศึกษา ลักษณะของงานวิจัย สื่อที่เลือกศึกษา แนวคิดในการศึกษา วิธีวิทยา ปริบทพื้นที่และกลุ่มคนที่ศึกษา การศึกษาเชิงเปรียบเทียบ การเสนอแนะในงานวิจัย ลักษณะอื่น ๆ ที่มีการศึกษาร่วม และผลการศึกษา การวิเคราะห์งานวิจัยของชาวต่างประเทศจะแบ่งออกเป็นสองช่วงตามพัฒนาการของทฤษฎีสื่อสารมวลชน โดยงานในช่วงแรกเป็นงานระหว่างทศวรรษที่ 50-60 ซึ่งส่วนใหญ่เป็นงานวิจัยของหน่วยงานราชการจากสหรัฐอเมริกาเพื่อวัตถุประสงค์ทางการเมืองในช่วงสงครามเย็น ส่วนงานในช่วงที่สองคือตั้งแต่ทศวรรษที่ 70 เป็นต้นมา จะเป็นการศึกษาด้วยวัตถุประสงค์ทางวิชาการโดยนักวิจัยจากสถาบันการศึกษาต่าง ๆ ในรูปแบบและความสนใจที่หลากหลาย รูปแบบของงานวิจัยจะมีความสอดคล้องกับพัฒนาการของแนวการศึกษาสื่อมวลชน โดยงานในระยะแรกเป็นงานที่ศึกษาในแนวผลกระทบระยะสั้นด้วยวิธีการวิจัยเชิงปริมาณเป็นหลัก งานวิจัยในช่วงต่อมาจะปรากฎในแนวคิด 9 ลักษณะ ได้แก่ การศึกษาผลกระทบระยะสั้นการเปลี่ยนแปลงทัศนคติ แนวโครงสร้างหน้าที่ การกำหนดประเด็นข่าวสาร การวางกรอบแนวคิดในสาร การสร้างความเป็นจริงทางสังคม วัฒนธรรมวิพากย์เบอร์มิงแฮม ผลกระทบระยะยาว และแนวเศรษฐศาสตร์การเมือง รวมทั้งการศึกษาสื่อมวลชนในเชิงประวัติ วิธีการวิจัยในช่วงหลังจะปรากฏในลักษณะการศึกษาทั้งแบบเชิงปริมาณ การศึกษาเชิงปริมาณประกอบกับเชิงคุณภาพ และการศึกษาเชิงคุณภาพในหลายลักษณะในแง่ประเด็นการศึกษาพบว่ามีการเปลี่ยนจากการศึกษาในประเด็นทางการเมืองในช่วงทศวรรษที่ 50-60 มาเป็นการเน้นประเด็นทางวัฒนธรรมตั้งแต่ช่วงหลังทศวรรษที่ 70 เป็นต้นมา.