การเข้าถึงและการใช้ประโยชน์จากสารสนเทศบนอินเทอร์เน็ตของผู้พิการทางสายตาในประเทศไทย

Abstract

งานวิจัยนี้มีวัตถุประสงค์เพื่อศึกษานโยบายต่างๆ ของภาครัฐที่ส่งเสริมการเข้าถึงและใช้ประโยชน์จากสารสนเทศของผู้พิการทางสายตา ศึกษาปัญหาและอุปสรรคในการเข้าถึงและใช้ประโยชน์จากสารสนเทศจากสื่อต่างๆ โดยเฉพาะอินเทอร์เน็ตของผู้พิการทางสายตา ศึกษาทัศนคติของผู้พิการทางสายตาที่มีต่ออินเทอร์เน็ตในฐานะที่เป็นสื่อที่อาจจะสามารถช่วยลดความเหลื่อมล้ำทางสารสนเทศของผู้พิการทางสายตาได้ และศึกษาลักษณะการเคลื่อนไหวทางสังคมของชุมชนคนตาบอดในเรื่องการเข้าถึงสารสนเทศ โดยใช้วิธีวิจัยทั้งเชิงคุณภาพและปริมาณด้วยการสัมภาษณ์แบบเจาะลึก การใช้แบบสอบถาม การรวบรวมข้อมูลจากเอกสาร กับกลุ่มตัวอย่างที่เป็นผู้พิการทางสายตาที่ใช้อินเทอร์เน็ตจำนวน 30 คน ผู้นำชุมชนคนตาบอด นักเคลื่อนไหวทางสังคมที่ทำงานร่วมกับชุมชนคนตาบอด และเจ้าหน้าที่ระดับสูงและผู้รับผิดชอบโครงการของหน่วยงานภาครัฐ เพื่อให้ได้ข้อมูลทั้งในภาพกว้างและลึกของการเข้าถึงและการใช้ประโยชน์จากสารสนเทศของผู้พิการทางสายตา โดยทำการเก็บข้อมูลในเดือนเมษายน-สิงหาคม พ.ศ. 2550 ผลการศึกษาพบว่า ปัจจุบันนโยบายที่ส่งเสริมการเข้าถึงสารสนเทศของผู้พิการทางสายตาของภาครัฐถูกนำมาปฏิบัติให้เกิดผลในปริมาณน้อย และพบว่าผู้พิการทางสายตาที่ทำการสำรวจส่วนใหญ่ยังคงประสบปัญหาการเข้าถึงและใช้ประโยชน์จากสารสนเทศในเกือบทุกๆ สื่อ โดยเฉพาะสื่อที่มาทดแทนสื่อสิ่งพิมพ์ของผู้พิการทางสายตา อันเนื่องมาจากปัจจัยเรื่องเทคโนโลยีที่มีราคาแพงและการออกแบบเว็บไซต์ที่ไม่รองรับการเข้าถึงสารสนเทศของผู้พิการทางสายตา การขาดความรู้และความไม่เอื้ออำนวยของระบบสังคม และการสนับสนุนจากผู้วางนโยบายและผู้บริหารของหน่วยงานภาครัฐ สำหรับการเคลื่อนไหวทางสังคม พบว่า ชุมชนคนตาบอดมีความเคลื่อนไหวทั้งทางด้านกฎหมายและนโยบายโดยผู้นำชุมชนคนตาบอดและทางด้านภาคประชาสังคม และพบว่า ผู้พิการทางสายตาส่วนใหญ่ที่ทำการสำรวจคิดว่าสื่ออินเทอร์เน็ตจะช่วยลดความเหลื่อมล้ำในการเข้าถึงสารสนเทศของผู้พิการทางสายตาได้