การพัฒนาพื้นที่เพื่ออยู่อาศัยในอำเภอเมืองนนทบุรี

Abstract

อำเภอเมืองนนทบุรีมีอาญาเขตติดต่อกับกรุงเทพฯ จึงได้รับอิทธิพลการขยายตัวด้านประชากร และการใช้พื้นที่ของกรุงเทพฯโดยตรง ก่อให้เกิดการขยายตัวของบริเวณพักอาศัยอย่างกว้างขวางในอำเภอเมืองนนทบุรี ลักษณะดังกล่าวย่อมมีผลกระทบต่อการใช้ที่ดินของอำเภอเมืองนนทบุรี โดยเฉพาะการใช้ที่ดินเพื่ออยู่อาศัย และยังก่อให้เกิดปัญหาอื่น ๆ ตามมาเช่น ปัญหาการให้บริการสาธารณูปโภค สาธารณูปการแก่ผู้อยู่อาศัย ปัญหาสภาพแวดล้อมและความปลอดภัยของชุมชนเป็นต้น จุดมุ่งหมายของวิทยานิพนธ์ฉบับนี้ก็เพื่อการศึกษาถึงการใช้พื้นที่เพื่ออาศัยในอำเภอเมืองนนทบุรี ตลอดจนปัจจัยที่มีอิทธิพลต่อการเปลี่ยนแปลงการใช้พื้นที่เพื่ออยู่อาศัยเหล่านี้ และวิเคราะห์แนวโน้มการใช้พื้นที่เพื่อยู่อาศัยในอนาคต โดยการศึกษาสภาพทั่วไปของผู้อยู่อาศัย และลักษณะด้านกายภาพของชุมชนในอำเภอนนทบุรี ด้วยการออกแบบสอบถามโดยวิธีสุ่มตัวอย่าง Stratified Sampling และการสำรวจภาคสนามประกอบกับข้อมูลด้านอื่น ๆ ที่จำเป็นจากหน่วยงานที่เกี่ยวข้อง จากผลของการศึกษาว่า อำเภอเมืองนนทบุรีเป็นที่ตั้งของเทศบาลเมืองนนทบุรีซึ่งเป็นศูนย์กลางชุมชนที่สำคัญของจังหวัด อันเป็นแหล่งที่ตั้งของธุรกิจการค้า อุตสาหกรรม บริการและอื่น ๆ ซึ่งเป็นสาขาการผลิตหลักที่ทำรายได้ให้แก่จังหวัดนนทบุรี นอกจากนั้น อำเภอเมืองด้านฝั่งตะวันออกยังมีลักษณะเป็นชุมชนเมือง โดยมีการใช้พื้นที่ส่วนใหญ่ของชุมชนเป็นพื้นที่เพื่ออยู่อาศัย เนื่องจากมีอาณาเขตติดต่อกับกรุงเทพฯ และมีการคมนาคมถึงกันได้สะดวกทั้งทางบกและทางน้ำ จึงทำให้ได้รับอิทธิพลการขยายตัวของประชากรจากเขตต่าง ๆ ของกรุงเทพฯ โดยเฉพาะเขตดุสิต พญาไท บางเขน บางกอกน้อย และพระนคร อพยพเข้าไปยังอำเภอนนทบุรี โดยมีความเหมาะสมของอำเภอเมืองนนทบุรีเองในการที่จะใช้เป็นที่ตั้งของที่อยู่อาศัยเป็นปัจจัยดึงดูด และมีความต้องการที่อยู่อาศัยของประชากรในกรุงเทพฯที่เพิ่มขึ้น ตลอดจนข้อจำกัดด้านการใช้พื้นที่ของเขตพระนคร พญาไท ดุสิต บางกอกน้อย บางเขน และความเป็นไปได้ด้านกายภาพของการขยายตัวของพื้นที่พักอาศัยของกรุงเทพฯ เข้าไปยังอำเภอเมืองนนทบุรี เป็นปัจจัยผลักดันให้เกิดการอพยพออกจากกรุงเทพฯ เพื่อเข้าไปยังอำเภอเมืองนนทบุรี จากปัจจัยดึงดูดและปัจจัยผลักดันเหล่านี้ ทำให้คาดได้ว่าโอกาสการขยายตัวของบริเวณพักอาศัยในอำเภอเมืองนนทบุรีจะยังมีอีกมากพอสมควร โดยมีแนวโน้มซึ่งเป็นผลการวิเคราะห์ด้วยวิธีการทางสถิติ การขยายตัวที่สำคัญอยู่ในพื้นที่อำเภอเมืองด้านฝั่งตะวันออก กล่าวคือ บริเวณที่มีแนวโน้มการขยายตัวสูงสุด จะเป็นแนวยาวขนานไปตามสองฟากถนนงามวงศ์วาน ติวานนท์ กรุงเทพฯ-นนทบุรี พิบูล สงคราม ประชาชื่น และสนามบินน้ำ ซึ่งส่วนใหญ่เป็นถนนสายประธาน โดยครอบคลุมพื้นที่จากถนนเข้าไป 1 กิโลเมตร ส่วนบริเวณที่มีแนวโน้มการขายตัวปานกลางคือ พื้นที่อยู่ถัดบริเวณที่มีแนวโน้มการขยายตัวสูงสุดเข้าไป สำหรับบริเวณที่มีแนวโน้มการขยายตัวต่ำสุดคือ พื้นที่ส่วนใหญ่ของอำเภอเมืองด้านฝั่งตะวันตก และจากการคาดประมาณการใช้ที่ดินของอำเภอเมืองนนทบุรี ปรากฏว่า อำเภอเมืองด้านฝั่งตะวันออกซึ่งเป็นบริเวณที่มีแนวโน้มการขยายตัวสูงสุดและปานกลางเป็นส่วนใหญ่ จะยังคงมีพื้นที่เพียงพอสำหรับการขยายตัวของชุมชนได้ถึง พ.ศ. 2533 นอกจากนั้น จาการศึกษายังทำให้ทราบถึงปัญหาที่ได้เกิดขึ้นมาตั้งแต่อดีตจนถึงปัจจุบัน ตลอดจนปัญหาที่เกี่ยวเนื่องไปในอนาคตด้วยดังนี้คือ ปัญหาด้านสาธารณูปโภค สาธารณูปการ พบว่า จำเป็นจะต้องจัดบริการให้เพียงพอและทั่วถึงมากยิ่งขึ้น ปัญหาการใช้ที่ดิน จำเป็นจะต้องมีการนำมาตรการทางกฎหมายมาควบคุมการใช้ที่ดินในเขตอำเภอเมืองนนทบุรี ตลอดจนข้อเสนออื่น ๆ เกี่ยวกับการใช้ที่ดิน เช่น ปรับปรุงโครงข่ายของถนนให้เหมาะสมเพื่อเปิดพื้นที่ภายในให้ได้รับการพัฒนาได้ทั่วถึง และจัดบริการสาธารณูปโภคพื้นฐานที่จำเป็นเพื่อดึงดูดให้เกิดการพัฒนาในพื้นที่ดังกล่าว จัดรวบรวมบริเวณพักอาศัยให้เป็น Neighborhood รวมทั้งการปรับปรุงแหล่งเสื่อมโทรมให้มีสภาพแวดล้อมดีขึ้น กำหนดพื้นที่สำหรับโรงงานอุตสาหกรรมที่จะเกิดขึ้น และการขยายสถานที่ซึ่งเป็นอันตรายออกไปจากชุมชนเป็นต้น ปัญหาการขยายตัวของชุมชน ควรมีการขยายเขตเทศบาลออกไปครอบคลุมพื้นที่อำเภอเมืองด้านฝั่งตะวันออกซึ่งเป็นบริเวณที่มีการขยายตัวของชุมชนที่สำคัญ จากปัญหาและข้อเสนอแนะต่าง ๆ เหล่านี้ เชื่อว่าจะเป็นประโยชน์ต่อการวางแผนพัฒนาอำเภอเมืองนนทบุรีเป็นพื้นที่เพื่ออยู่อาศัยต่อไป