การเปลี่ยนแปลงโครงสร้างทางเศรษฐกิจและสังคมที่มีผลต่อการใช้ที่ดิน เพื่ออยู่อาศัยบริเวณเมืองสงขลา

Abstract

ชุมชนเมืองสงขลาจัดได้ว่าเป็นชุมชนที่มีความสำคัญของจังหวัดสงขลาและภาคใต้ในอนาคตบทบาทของเมืองอาจจะเปลี่ยนแปลงไป เนื่องจากแผนพัฒนาการเศรษฐกิจและสังคมแห่งชาติฉบับที่ 4 ได้กำหนดจะพัฒนาให้ชุมชนเมืองสงขลาเป็นเมืองหลักของภาคใต้ และมีโครงการต่างๆสนับสนุนนโยบายนี้ ซึ่งจะมีผลต่อชุมทชนเมืองสงขลาทั้งทางตรงและทางอ้อม จุดมุ่งหมายของวิทยานิพนธ์ฉบับนี้เพื่อศึกษาถึงผลกระทบของการเปลี่ยนแปลงโครงสร้างทางเศรษฐกิจและสังคม อันเนื่องจากการมีโครงการพัฒนาพื้นที่ดังกล่าว ที่มีผลต่อสภาพการใช้ที่ดินเพื่ออยู่อาศัยในชุมชนเมืองสงขลา โดยได้พิจารณาบทบาทและความสำคัญของเมืองสงขลาในระดับจังหวัด วิเคราะห์สภาพการณ์ปัจจุบันของชุมชนเมืองสงขลา ทั้งภาวะทางเศรษฐกิจและสังคม และการใช้ที่ดิน พร้อมทั้งคาดคะเนแนวโน้มที่อาจเกิดขึ้นในอนาคตและเสนอแนะแนวทางสำหรับการขยายตัวของเมืองต่อไป สำหรับผลของการวิเคราะห์สรุปได้ดังนี้ ความสำคัญของชุมชนเมืองสงขลาที่มีต่อภาวะเศรษฐกิจและสังคมของจังหวัดสงขลาและภาคใต้ โดยส่วนรวมนั้น นอกเหนือจากเป็นเมืองศูนย์กลางการบริหารการปกครอง การศึกษาและเมืองท่าส่งสินค้าออกแล้ว สภาพภูมิประเทศของเมืองยังมีทิวทัศน์ที่งดงาม มีโบราณสถานที่เก่าแก่และมีคุณค่าทางประวัติศาสตร์ ซึ่งมีส่วนดึงดูดนักท่องเที่ยวเป็นจำนวนไม่น้อย อัตราการเพิ่มประชากรของชุมชนเมืองสงขลา ในช่วง 12 ปีที่ผ่านมา นับว่าอยู่ในอัตราสูงสุดของจังหวัด โดยมีการเพิ่มตามธรรมชาติมากกว่าการย้ายถิ่น ทั้งนี้นอกจากปัจจัยดึงดูดดังกล่าวแล้ว บริการทางสาธารณสุขของชุมชนเมืองสงขลาก็อยู่ในระดับมาตรฐาน อาชีพหลักของประชากรในบริเวณนี้คือ เป็นข้าราชการซึ่งเป็นอาชีพที่ก่อให้เกิดการย้ายถิ่นบ่อยที่สุด สภาพการใช้ที่ดินของเมือง มีลักษณะเกาะกลุ่มกันหนาแน่น บริเวณริมฝั่งทะเลสาบสงขลา โดยมีบริเวณพักอาศัยเป็นบริเวณที่มีการใช้พื้นที่มากที่สุด และมีการเปลี่ยนแปลงการใช้พื้นที่มากที่สุดเช่นกัน การมีโครงการพัฒนาพื้นที่ต่างๆในอนาคตจะมีผลกระทบต่อชุมชนเมืองสงขลา ในลักษณะการเพิ่มของประชากรวัยแรงงาน การขยายตัวทางเศรษฐกิจทั้งทางด้านอุตสาหกรรม การค้าและการบริการ และมีผลกระทบต่อการใช้ที่ดินโดยตรงคือ บริเวณพักอาศัยจะมีอัตราการเติบโตที่รวดเร็วกว่าเดิม สำหรับแนวโน้มการขยายตัวของเมืองในอนาคตจะขยายไปตามเส้นทางสายสงขลา-หาดใหญ่มากขึ้น เนื่องจากมีความได้เปรียบของพื้นที่มากกว่าเส้นทางสายสงขลา-จะนะ อย่างไรก็ตามจากการวิเคราะห์สภาพปัญหาทางกายภาพที่คาดว่าจะเกิดขึ้นหรือทวีความรุนแรงยิ่งขึ้นในอนาคต จึงจำเป็นต้องเสนอให้มีการควบคุมการใช้ที่ดินของเมืองอย่างเหมาะสม ทั้งนี้เพื่อให้สอดคล้องกับเอกลักษณ์เดิม คือเป็นเมืองพักอาศัย เมืองศูนย์กลางการบริการการปกครองและการศึกษาของจังหวัดและภาค